De Europartij van de ChristenUnie zocht samenwerking met hate groups, Poetinisten en Ku Klux Klan-geaffilieerden. Dat blijkt uit gelekte e-mails uit de periode 2013-2019 van de lobbygroep genaamd “Agenda Europe”. Deze radicaal-rechtse lobbygroep organiseerde besloten bijeenkomsten met financiële steun van de European Christian Political Movement (ECPM), de Europartij van de ChristenUnie. De ECPM zegt dit nu ‘te betreuren’.

Van 2013 tot 2019 was de Europartij van de ChristenUnie, ECPM, actief in de radicaal-rechtse internationale lobbygroep Agenda Europe. ECPM-leden discussieerden in de groep met leden van hate-groups en Poetin-voorstanders over de beste weg naar een conservatiever Europa. Hier werden strategische discussies gevoerd, congressen georganiseerd en (juridische) adviezen besproken in een gezamelijke ideologische strijd tegen onder meer het homohuwelijk, euthanasie en abortus.

Dit blijkt uit een lek van bijna vierduizend e-mails van de lobbygroep waar onder meer racistische en homofobe uitingen en nepnieuws in rondgaan. Samen met een internationaal team van journalisten onderzocht in Nederland Investico de mails, mede voor De Groene Amsterdammer.

Op de ledenlijst van de besloten groep, staan juristen, lobbyisten. Maar ook Austin Ruse, voorzitter van C-Fam, een Amerikaanse anti-lgbtq organisatie die door het Southern Poverty Law Center bestempeld werd als hate group. Ook Bogdan Stanciu, die begin van de eeuw de Roemeens tak van Altermedia beheerde, is lid. Altermedia is een netwerk aan websites opgericht door een Amerikaan, namelijk David Duke, voormalig Grand Wizard van de Ku Klux Klan.

Don Ceder, kamerlid voor de ChristenUnie, staat ook op de lijst met leden van Agenda Europe. Hoewel hij nooit zelf mailt, wordt hij in 2014 al wel genoemd in een lijst met social media accounts van Agenda Europe-leden. Drie jaar geleden toonde Investico ook al aan dat Ceder op een ledenlijst van de Agenda Europe uit 2016 voorkomt.

In de mailgroep is een belangrijke rol weggelegd voor de Europartij van de ChristenUnie ECPM. Van de verschillende actieve leden is Leo van Doesburg de actiefste: de toenmalig ‘directeur Europese Zaken’ treedt op als een van de beheerders van de groep en mengt zich actief in de meeste discussies.

‘Restoring the natural order’

Ook financierde ECPM evenementen van Agenda Europe, met Europese partijsubsidie, zo blijkt uit het lek. Het netwerk van Agenda Europe organiseerde jaarlijks een meerdaagse strategische top. Zo werd in 2014 een bijeenkomst gehouden in München waar een 140 pagina’s tellend manifest werd gepresenteerd genaamd ‘Restoring the Natural Order’. Hierin worden tactieken besproken: presenteer christenen als slachtoffer van discriminatie, haal subsidies binnen waar het kan, neem de taal van de vijand over, dus vermijd religieuze argumenten en gebruik progressieve termen.

Hoogleraar Europese Politiek en Maatschappij aan de Rijksuniversiteit Groningen Pieter de Wilde stelt vragen bij het gebruik van Europese subsidie voor het steunen van Agenda Europe-bijeenkomsten. ‘Dit is niet waarvoor die subsidie bedoeld is. ‘Hoe vertegenwoordig je hiermee de burger in het parlement?’

Ook over de deelname van de ChristenUnie aan de ECPM is politicoloog De Wilde verbaasd, zeker als het verband met Agenda Europe ter sprake komt. ‘Ik vind het niet echt bij de ChristenUnie passen, ze staan niet bekend als een standaard conservatieve partij, zoals de SGP.’

Opmerkelijk is dat op verschillende momenten de online groep ook een plek is waar pro-Russische standpunten en Russisch nepnieuws verspreid wordt, ook na de eerste inval van Rusland in Oekraïne in 2014. Wanneer er in het laatste geval geprotesteerd wordt door een deelnemer, sust ECPM’er Leo van Doesburg snel de discussie door te vragen of men het alsjeblieft bij de gezamenlijke onderwerpen als abortus en lhbti-rechten te houden.

‘Dit is zo’n duidelijk voorbeeld van Russische soft-power,’ zegt Niels Drost, onderzoeker bij het Clingendael Instituut. ‘Het orthodoxe geloof en de conservatieve waarden die daarbij horen zijn een super effectief middel om in het buitenland sympathie voor Rusland mee op te wekken, of op z’n minst als samenwerkingspartner aan boord te halen. Dat is echt een uitgekiende strategie.’

In een gezamenlijke reactie laten de ChristenUnie en ECPM weten dat ze zich distantiëren van racistische, homofobe en xenofobe uitingen in de Agenda Europe groep, ‘dat waren uitingen op persoonlijke titel’. De ECPM bevestigt dat ze in het verleden evenementen van Agenda Europe financieel hebben ondersteund, ‘dat betreurt de ECPM’. Ze schrijven dat de ECPM tot 2019 - hoewel ze toen al zo’n tien jaar een politieke partij waren - ‘veel meer opereerde als lobby-partij’. ‘We houden ons nu alleen nog maar met Europese politiek bezig en in die lijn past een Agenda Europe niet.’

Don Ceder laat weten dat er ooit een e-mailadres van hem ‘terecht is gekomen in een maillinggroep’. Mogelijk komt dit omdat hij afgestudeerd is op het onderwerp rechtsbescherming van het ongeboren leven en daarvoor ‘verschillende organisaties gesproken heeft’. Op de inhoud van de mails en vragen over leden van de groep gaat hij niet in.