Agenten die met posttraumatische stress of ander letsel uitvallen bij de politie voelen zich in de steek gelaten en moeten soms jaren strijd leveren met de politieorganisatie om de schadevergoeding te krijgen waar ze recht op hebben. Dat blijkt uit onderzoek van Investico in samenwerking met het AD en De Groene Amsterdammer op basis van gesprekken met achttien agenten en meerdere advocaten, belangenbehartigers, experts en oud-casemanagers van de politie.

De klachten zijn opvallend omdat ze volgen op een belofte van vijf jaar terug door toenmalig justitieminister Grapperhaus om letselschadezaken van agenten beter af te handelen. Het kabinet beloofde in 2020 dat financiële compensatie voor zieke agenten eenvoudiger, sneller, transparanter en met meer vertrouwen zou worden afgehandeld. Dit gold zowel voor oude, als voor nieuwe ‘dossiers’.

Uit ons onderzoek blijkt dat agenten vaak maanden moeten wachten op hulp. Zo is de wachttijd voor het zogeheten ‘zorggesprek’, de eerste stap in een aanvraag voor een schadevergoeding, minstens een jaar, vertellen advocaten en vakbonden. Ook verloopt het contact met casemanagers moeizaam, blijkt uit gesprekken die wij voeren met agenten en advocaten. Deze mensen zijn het aanspreekpunt voor agenten vanuit de organisatie en moeten hen helpen met het declareren van medische kosten en het aanvragen van schadevergoedingen. Daar komt nog bij dat de casemanagers agenten vaak niet wijzen op de verschillende schadevergoedingen waar ze recht op hebben, vertellen advocaten en agenten.

Onderhandelingen
Om een jarenlang juridisch gevecht te voorkomen, legt de politie vaak één bedrag op tafel om alle schade te compenseren, buiten de rechter om. Maar dit bedrag blijkt regelmatig lager dan waar de agent recht op heeft, doordat de politie twee verschillende schadevergoedingen met elkaar verrekent.

Sinds 2021 kan een agent naar een onafhankelijke commissie stappen om het bedrag te laten toetsen. Investico kreeg middels een WOO-verzoek inzicht in 26 dossiers van agenten die de afgelopen jaren advies vroegen. In bijna alle gevallen kreeg de agent er een substantieel bedrag bij. De commissie uitte kritiek op het tegen elkaar wegstrepen van schadevergoedingen, maar ook op de houding van de politie tijdens de afhandeling.

De politie erkent dat ‘de trajecten lang kunnen zijn, en de dossiers complex, ook omdat elke zaak maatwerk vereist’. De organisatie schrijft last te hebben van personeelstekort, maar desondanks hard te werken ‘aan oplossingen om de medewerker recht te doen’. Ook benadrukt de organisatie dat in de meeste zaken ‘in goed overleg een oplossing’ wordt gevonden’. ‘Minder dan drie procent’ gaat uiteindelijk naar de speciale commissie en dat zijn volgens de politie dossiers ‘waar de verhoudingen in de regel ernstig verstoord zijn’.

Nieuw stelsel
In april heeft de politie een nieuw stelsel ingevoerd. Hierin zijn een aantal verbeteringen doorgevoerd. Zo krijgen agenten voortaan direct medische kosten, huishoudelijke hulp en kinderopvang vergoed als zij een ‘vermoeden’ hebben dat hun gezondheidsklachten door het werk komen. Ook belooft de politie een snellere afhandeling.

Maar veel blijft hetzelfde. Agenten moeten - weliswaar in een later stadium - alsnog aantonen dat hun klachten komen door het werk om in aanmerking te komen voor de belangrijkste schadevergoedingen. En dat valt agenten zwaar. ‘Deze collega’s willen meestal niet praten over al die incidenten’, zegt ACP-vakbondsman André Ditewig. ‘Ze willen en kunnen niet altijd alles oprakelen. Dit triggert hen enorm, met alle spanningen die dit weer oproept. Incidenten benoemen om erkenning te krijgen heeft bovendien geen toegevoegde waarde. Dit komt immers al bij het vaststellen van de diagnose naar voren.’

Agenten blijven tijdens de afhandeling afhankelijk van hun eigen werkgever. ‘Ze hebben vaak het gevoel dat ze een schikking door de strot wordt geduwd’, zegt advocaat Bojan Dekker. ‘Natuurlijk is het bij alle onderhandelingen zo dat als de één niet wil, de ander moet inschikken. Maar bij agenten is het een onderhandeling met hun voormalig of huidig werkgever. Politieagenten hebben vaak met hart en ziel voor hun beroep gekozen en staan dan opeens tegenover de organisatie waarvoor ze zoveel hebben gegeven. Ze zijn bovendien nog voor van alles afhankelijk van de politie, zoals vergoeding van medische kosten of een hulphond.’

De politie verwacht in dit nieuwe stelsel een toename van 10 tot 20 procent van het aantal meldingen. De kosten zullen volgens de politie jaarlijks met zo’n 58 miljoen euro toenemen. Het kabinet heeft hiervoor 25 miljoen euro beschikbaar gesteld. De korpsleiding weet nog niet waar de overige 33 miljoen vandaan moet komen.

Dit onderzoek is mogelijk gemaakt door het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten