Een van de weinige hulporganisaties die sinds het uitbreken van de oorlog Gaza nog in kan¹ is het United Nations Relief and Work Agency (UNRWA). De organisatie verzorgt in de Palestijnse gebieden² voedselvoorziening, onderwijs, huisvesting en gezondheidszorg, elektriciteit, afvalverwerking en—-vooral in oorlogstijd—-noodopvang van vluchtelingen. Sinds het uitbreken van de oorlog is het werk van UNRWA al helemaal onmisbaar³. De hulporganisatie is financieel afhankelijk van internationale donoren⁴, en krijgt ook van Nederland sinds 1951⁵ steun.

Maar eind januari van dit jaar⁶ komt Israël met een keiharde beschuldiging⁷ die westerse ministers en hun ambtenaren doen twijfelen⁸. Twaalf medewerkers van UNRWA zouden betrokken zijn geweest bij de aanslagen van Hamas op 7 oktober⁹. De wereldwijde verontwaardiging is groot. Veel westerse donoren zetten vrijwel meteen hun steun¹⁰ stop. UNRWA zelf, met ruim 30.000 mensen in dienst¹¹, ontslaat de beschuldigde medewerkers¹². De VN kondigt onderzoek aan¹³ om te begrijpen wat er moet veranderen in de organisatie—-en welk bewijs Israël heeft voor de zware aantijgingen.

In Den Haag schrikt ook Geoffrey van Leeuwen, en hij grijpt gelijk in. De kersverse interim-minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking schrijft op X ‘geschokt’ te zijn en zegt dat Nederland het onderzoek ‘nauwlettend zal volgen bij het overwegen’ van toekomstige steun aan UNRWA¹⁴. Voor de camera van Nieuwsuur¹⁵ licht hij dat de volgende dag toe: 'De aanklacht is dat met VN geld, eigenlijk met ons geld, ook de aanslag is gepleegd op 7 oktober. Wat ik gisteren heb gezegd is dat wij de uitkomsten van de onderzoeken afwachten, en afhankelijk daarvan even nieuwe bijdragen zullen bekijken. Voor het moment gaat er geen extra geld naar UNRWA toe’.

Maar dat was een eigenhandig besluit van de minister dat intern tot wrevel leidt. Zeker omdat de bewindsman binnen het ministerie al maanden met argusogen wordt gevolgd. Vlak voor zijn aantreden verspreidde hij felle anti-Palestijnse tweets en deelde hij desinformatie over de oorlog op X¹⁶. Investico heeft die Twitterberichten in handen en sprak met bijna twintig (oud-) ambtenaren binnen het ministerie. Kort voor hij aangesteld werd als minister werden de berichten verwijderd, destijds door iemand van de communicatieafdeling omschreven als 'puinruimen'.

Word nu Vriend van Investico en versterk de onderzoeksjournalistiek in Nederland

Steun ons

Investico maakte een reconstructie van hoe Nederland besloot de UNRWA-gelden stop te zetten, en wat daaraan voorafging. UNRWA blijkt al jaren het doelwit van een internationale laster- en nepnieuwscampagne. Ook in Nederland wordt de hulporganisatie al zeker vijftien jaar in twijfel getrokken op basis van desinformatie en ongegronde beschuldigingen, blijkt uit een analyse van Kamervragen, moties en debatten in de parlementaire archieven.

Desinformatie over hulp aan Palestijnen bleef de voorbije jaren een fenomeen in de marges van het parlement, maar het structureel beschuldigingen van vermeende ‘banden met terrorisme’ lijken nu wél effect te hebben gehad: zonder dat Israël bewijs hoefde aan te dragen werd door Nederland de steun voor de VN-organisatie stilgelegd. In de woorden van minister Van Leeuwen: ‘Ik kan dit geen incident noemen, want deze verschrikkelijke ontwikkelingen staan niet in een isolement¹⁷’.

26 januari is niet alleen de dag dat UNRWA naar buiten komt met de beschuldigingen die ze van Israël hebben ontvangen over hun twaalf werknemers¹⁸, maar ook de dag dat het Internationaal Gerechtshof een eerste uitspraak¹⁹ doet in de genocidezaak tegen Israël, aangespannen door Zuid-Afrika. ‘Israël moet genocide in Gaza voorkomen’²⁰ stellen de rechters in een tussenvonnis.

UNRWA laat die dag direct weten dat ze de beschuldigde medewerkers ontslaan²¹ (één was al overleden²²) en de VN kondigt een onafhankelijk onderzoek aan ²³. Vijftien landen schorten niettemin de financiële steun aan UNRWA op, waaronder Oostenrijk, Italië, het Verenigd Koninkrijk en Canada²⁴. Andere landen—-Noorwegen, Spanje, België en Ierland—- benadrukken de cruciale rol die de organisatie vervult in Gaza en besluiten UNRWA geld te blijven geven.

Op het ministerie van Buitenlandse Zaken wordt op 26 januari ook druk rondgemaild. ‘Via de lijn zal voorstel volgen over al-dan-niet tijdelijk stopzetten van additionele financiering in afwachting van onderzoek', mailt een ambtenaar²⁵. Dat wil zeggen: ambtenaren met de relevante expertise zullen advies geven of de Nederlandse steun aan UNRWA moet worden bevroren.

Maar interim-minister Van Leeuwen beslist vrijwel meteen om de financiering stop te zetten, een besluit dat hij zelfstandig neemt. Dat is wat verschillende anonieme ambtenaren tegen Investico zeggen. Een van hen vertelt: ‘Zelfs de directie Humanitaire Hulp is door de minister niet om advies gevraagd, terwijl dat wel gebruikelijk is bij dit soort zaken. Hij wilde mogelijke Kamervragen voor zijn, was hoe er over gesproken werd. Velen van ons waren ontsteld hierover. Dit is niet hoe het hoort te gaan’.

Op dat moment is Geoffrey van Leeuwen interim-minister van BHOS. Van Leeuwen vervangt vanaf 4 december 2023 Liesje Schreinemacher, die met zwangerschapsverlof is²⁶. Voor zijn aantreden werkte hij als raadsadviseur Buitenlandse Zaken en Defensie op het ministerie van Algemene Zaken²⁷ en in Den Haag geldt hij als een vertrouweling van Rutte — met wie Van Leeuwen in het najaar naar de NAVO vertrekt²⁸. Als hij de beslissing neemt heeft Nederland de negentien miljoen vaste jaarlijkse steun voor 2024 overigens al overgemaakt²⁹, maar Van Leeuwens besluit betekent dat er voorlopig geen extra geld naar UNRWA gaat, terwijl dat in de loop van het jaar wel gebruikelijk is, zeker als er sprake is van een humanitaire crisis zoals nu³⁰.

Pas in de week na de aankondiging van Van Leeuwen over UNRWA, op 2 februari, sturen ambtenaren van Buitenlandse Zaken een adviesnota rond over het hervatten van de steun³¹. Dat blijkt uit interne communicatie die op basis van de Wet Open Overheid (Woo) door Al Jazeera werd opgevraagd. De strekking van het advies is: er zijn zorgen over de ernst van de aantijgingen, maar er is momenteel geen alternatief voor humanitaire hulp in Gaza. De nota benadrukt ook dat UNRWA te maken krijgt met 'veel aantijgingen, dagelijkse cyberaanvallen, mis- en desinformatiecampagnes.'

In de nota is niet alleen het advies van de ambtenaren te lezen, maar ook het commentaar dat minister van Buitenlandse Zaken Hanke Bruins Slot³², naar wie het advies ook verstuurd werd³³, in de kantlijn heeft geschreven. De ambtenaren schrijven dat ‘te lang aanhouden of opschorten van reeds gecommitteerde steun zou kunnen leiden tot ernstige verstoring in de operationele capaciteiten van UNRWA met aanzienlijk groot menselijk leed tot gevolg’. Daarbij schrijft Bruins Slot: ‘Eens!!’ En bij het commentaar dat hulpverlening door UNRWA verzekerd moet blijven omdat ze de enige organisatie zijn die hiertoe in staat zijn in Gaza: ‘Eens! Raakt hele regio die al instabiel is.’

Andere donorlanden hervatten intussen wel de steun. Binnen enkele weken zeggen onder meer Canada, Zweden³⁴, Australië³⁵ en de Europese Unie³⁶ toe weer geld te gaan geven. Op 4 maart komt UNRWA zelf naar buiten met een statement: Israël zou sommige van hun medewerkers, die verklaarden over betrokkenheid van UNRWA bij Hamas, tijdens hun verhoren hebben gemarteld³⁷. Bewijs voor hun aantijgingen heeft Israël nog altijd niet geleverd³⁸.

Het uitblijven van bewijs en de berichten over martelingen zorgen onder ambtenaren van Buitenlandse Zaken voor ongemak over het stopzetten van de UNRWA-financiering. Maar hun ongemak gaat verder: het gaat ook over de persoonlijke opvattingen van de interim-minister Geoffrey van Leeuwen.

Van Leeuwen verspreidde na 7 oktober desinformatie over de Gaza-oorlog via zijn privé-account op X, voorheen Twitter³⁹. Zo vond de voormalig minister een bericht ‘leuk’ met een verwijzing naar de bekende samenzweringstheorie ‘Pallywood’⁴⁰, waarin wordt geclaimd dat beelden van menselijk leed uit Palestijnse gebieden allemaal in scène zouden zijn gezet om anti-Israëlische sentimenten aan te wakkeren. In de betreffende tweet deelde ‘Imam of Peace’⁴¹- een account dat beheerd wordt door extreemrechtse en islamofobe denker Mohammad Tahwidi⁴²- een video van een Palestijnse moeder die in een ziekenhuis haar gewonde zoon bezoekt en schreef erbij: ‘He’s fine, it’s just an act mommy. It’s called Pallywood.’ AP News en Alt Media bestempelden de desbetreffende tweet als desinformatie: de man op beeld is wel degelijk gewond, hij probeerde enkel zijn moeder gerust te stellen⁴³.

Een ander door Van Leeuwen gedeeld bericht⁴⁴ is een video van een Israëlische legerwoordvoerder, waarin hij in een ruimte onder een ziekenhuis wijst naar een lijst met ‘namen van terroristen’ in het Arabisch, waarop de dienstroosters van Hamas-strijders te zien zou zijn. Ook dit bleek niet waar: uit een vertaling van het document blijkt dat het geen namen bevat, maar in plaats daarvan een kalender met de dagen van de week⁴⁵.

Opmerkelijk genoeg verspreidde van Leeuwen ook een tweet waarin de NOS als objectieve nieuwsbron in verslaggeving van de oorlog in twijfel getrokken wordt⁴⁶. De gelikete tweet verwijst naar een column van Ronald Plasterk: 'Je kunt de NOS en de genoemde kranten niet als objectieve nieuwsbron vertrouwen over dit onderwerp’.

Voor Van Leeuwens benoeming tot interim-minister worden er minstens 15 gelikete berichten, gepost tussen 21 oktober en 13 november, verwijderd van zijn account. De verwijderde berichten zijn in handen van Investico. Volgens een anonieme ambtenaar werd er gesproken van ‘puinruimen’.

Van Leeuwens besluit om de geldkraan dicht te draaien kan bij bepaalde partijen in Den Haag op warme steun rekenen—-zij pleiten namelijk al jaren voor het opheffen van de hulporganisatie. ChristenUnie-Kamerlid Don Ceder klimt begin maart een podium op in een zaaltje in Jeruzalem⁴⁷. Daar kijken parlementariërs uit alle hoeken van de wereld - Liberia, Zweden, Brazilië en Slowakije, onder andere - toe hoe het Ceder als lid van de Nederlandse delegatie een onderscheiding in ontvangst neemt. De 'Friends of Zion Award' is een onderscheiding voor de trouwste vrienden van Israël, en iedereen gaat er die avond met eentje naar huis⁴⁸.

Ceder is ingegaan op een uitnodiging⁴⁹ van de Israël Allies Foundation (IAF), een van oorsprong Amerikaanse lobbygroep die pro-Israëlische bondgenoten zoekt onder politici over de hele wereld⁵⁰. Elk jaar nodigt de IAF hun 'beste ambassadeurs'⁵¹, uit voor een bijeenkomst in Jeruzalem.

De IAF helpt haar ambassadeurs om zich beter te kunnen inzetten voor de belangrijkste doelen: het verhuizen van hun ambassades naar Jeruzalem, het bestrijden van Iran, en het tegengaan van 'anti-Israël instituties zoals UNRWA'.⁵²

Dat laatste wordt in maart ook ceremonieel beklonken. Tijdens een rondleiding in een kibboets⁵³ ondertekenen de 24 delegaties een zogeheten pledge⁵⁴. Het grote plakkaat, bedrukt met de nationale vlaggen van de ondertekenaars, heeft een heldere boodschap: ‘NO more funds for TERROR. Defund and Dismantle UNRWA now’.

Die oproep is niet nieuw: het is een langgekoesterde wens van Israël zelf. Eind december lekte nog een vertrouwelijk memo van de Israelische regering uit met een plan om UNRWA uit Gaza te verdrijven, omdat de organisatie volgens Israël verantwoordelijk is voor het voortduren van het Israël-Palestina conflict⁵⁵.

Naast een uitvoerende taak heeft UNRWA namelijk nog een speciaal VN-mandaat; de organisatie registreert Palestijnse vluchtelingen⁵⁶. Daarmee wordt ook bijgehouden hoeveel Palestijnen het ‘recht op terugkeer naar hun voormalige woonplaats’ hebben, een recht dat ook geldt voor nieuwe generaties: de (klein-) kinderen van gevluchte Palestijnen. Het bestaan van UNRWA veronderstelt daarmee impliciet dat Palestijnen terug zullen keren naar de gebieden waar zij uit verdreven zijn - een veronderstelling die Israël als existentiële dreiging ziet.

Het plan van Israël om UNRWA te ontmantelen begint met een rapport over de VN-organisatie haar 'samenwerking' met Hamas. Het plan sluit naadloos aan bij de jarenlange campagne van verdachtmakingen richting UNRWA. Verduistering van donorgeld, banden met Hamas, verheerlijking van zelfmoordterroristen en antisemitisme in schoolboeken: al jaren verschijnen er rapporten van omstreden organisaties als UN Watch⁵⁷, Palestinian Media Watch⁵⁸ en IMPACT-se⁵⁹ waarin de hulporganisatie wordt bedolven onder aantijgingen. Zodra de ene beschuldiging is weerlegd, volgt een nieuwe.

In het online archief van de Tweede Kamer is slechts 15 jaar terug te kijken, maar ook daar ligt sinds 2009 de organisatie al onder vuur. En die verdachtmakingen zijn zelden onderbouwd met steekhoudend bewijs, blijkt uit een analyse van Investico van alle moties, Kamervragen en debatten over UNRWA van de afgelopen vijftien jaar.

In zeker 41 moties, Kamervragen en debatverslagen worden ongegronde beschuldigingen gedaan aan het adres van UNRWA, of beweringen die zijn gestoeld op onjuiste informatie. De aantijgingen in de Kamer volgen een duidelijk patroon, en putten vaak uit berichtgeving van bronnen zoals UN Watch. Volgens onderzoek van de Universiteit van Bath werd UN Watch aanvankelijk gefinancierd door een netwerk aan 'pro-Israëlische en islamofobe' stichtingen—-hoewel in recente jaren niet meer valt vast te stellen wie de organisatie financieel steunt⁶⁰.

De antwoorden van de verantwoordelijke minister volgen net zo goed een patroon. ‘Dit bericht is onjuist’⁶¹, ‘Deze aantijgingen bleken ongefundeerd⁶²’, ‘Er zijn geen concrete aanwijzingen voor verwevenheid met Hamas’⁶³ en: ‘Het zou de PVV-fractie sieren als ze zou kijken naar feiten en niet praat over "een Jodenhaatzaaiende organisatie als UNRWA"⁶⁴’

In 25 van 41 Kamerhandelingen waren de aantijgingen afkomstig van de PVV. De SGP en ChristenUnie waren beiden elk 8 keer verantwoordelijk. In veel gevallen wordt er een verband tussen UNRWA en Hamas gesuggereerd zonder onderbouwing of steekhoudend bewijs. Neem de Kamervragen van Raymond de Roon (PVV) en Danai van Weerdenburg (PVV) in 2017, over het bericht dat Palestijnse kinderen in ‘terreurkampen van Hamas’ (doelend op de UNRWA-zomerkampen) ‘vergiftigd worden met haat, geweld en antisemitisme’. De minister antwoordt: 'Het kabinet benadrukt dat er een duidelijk onderscheid moet worden gemaakt tussen de zomerkampen van Hamas en die van UNRWA.’ En: ‘Het kabinet heeft geen aanwijzingen van verwevenheid tussen deze UNRWA-zomerkampen en terroristische activiteiten of het verspreiden van terroristisch gedachtegoed.'⁶⁵

Of neem CU-kamerlid Joël Voordewind in een debat: ‘Ik moet constateren dat UNRWA toch regelmatig anti-Israëlische cartoons verspreidt op Facebook en websites en heb een aantal voorbeelden daarvan meegenomen. Ik heb die informatie gekregen van de ngo UN Watch, die dat in de gaten houdt.’ De minister antwoordt dat de accounts niet van UNRWA zijn, en de cartoons juist op last van de VN-organisatie door Facebook werden verwijderd⁶⁶. Drie jaar later herhaalt Voordewind zijn aantijging, ditmaal zonder bron⁶⁷.

Een derde patroon is het doel van de aantijgingen: het opheffen van UNRWA. De SGP schreef in 2017 in hun partijprogramma dat de hulporganisatie ‘gerust kan verdwijnen’⁶⁸. In totaal wordt er 24 keer in de Kamer opgeroepen tot ‘defunden’.

‘Sinds jaar en dag is er een voortdurende stroom aan beschuldigingen aan het adres van UNRWA geweest,’ vertelt ook oud-minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Lilianne Ploumen⁶⁹. Ze benadrukt dat er ook echt iets aan de hand kan zijn: ‘Als er serieuze en gesubstantieerde beschuldigingen komen, moet je dat natuurlijk onderzoeken, en UNRWA heeft ook zelf strikte procedures.’ Maar, zegt ze: 'De meeste moet je echt zien in het licht van een voortdurende hetze tegen deze organisatie’.

Nadat Hamas op 7 oktober Israël binnenvalt, zwelt ook de stroom moties en Kamervragen aan. Vier dagen na de inval is Don Ceder (CU) de eerste die in een debat de Nederlandse Palestijnse hulp in twijfel trekt. Kamerlid Roelof Bisschop begint dan over de financiering van UNRWA, volgens hem 'de club die allerlei dubieuze onwenselijke zaken financiert zoals het verspreiden van haat tegen Joden.' Het zijn beschuldigingen zonder bewijs, en in de maanden daarna zal er nog een lijst van zo’n 15 volgen, van antisemitische schoolboeken⁷⁰ tot insinuaties dat UNRWA-medewerkers tonnen per jaar verdienen⁷¹.

En zo krijgt Van Leeuwens beslissing om de UNRWA-gelden stop te zetten een zachte landing, vooral in het deel van de Kamer dat al jaren verdachtmakingen over UNRWA verspreidt. [Van Leeuwen gaat, terwijl zijn voorgangers dit soort verdachtmakingen vaak weerlegden, mee in de redenering van de aantijgers. Don Ceder (CU): ‘De minister wacht het onderzoek af]{.mark}, maar is hij los daarvan ook bereid om serieus te kijken naar de organisatiestructuur, de leidinggevenden en de vragen die daarover te stellen zijn?’ Van Leeuwen reageert: 'Absoluut, absoluut. Dat zijn ook onderdelen van de gesprekken die we nu voeren.’ En: ‘Ik kan dit geen incident noemen, want deze verschrikkelijke ontwikkelingen staan niet in een isolement.⁷²\

PVV-kamerlid Ram vervolgt met de stelling dat het misschien wel om 1200 medewerkers van UNRWA gaat die betrokken waren bij Hamas, zonder die uitspraak te onderbouwen. ‘Worden dat soort zaken ook meegenomen in het onderzoek?’ Ja, zegt Van Leeuwen, ‘Dit is wel de input die we geven. Dit moet nu echt breed onderzocht worden, (…) Ook geruchten en Telegramkanalen.’ Tot slot vraagt Stoffer (SGP): ‘Zijn er geen alternatieve organisaties die gewone Palestijnen van hulp kunnen voorzien?’ Van Leeuwen: ‘Dat is precies wat we nu aan het uitzoeken zijn.’

Domweg het eindeloos herhalen van beschuldigingen loont

Danielle Hirsch (GL-PvdA) is als eerste kritisch op het besluit om de financiering stop te zetten: ‘Heeft Nederland bewijs van Israël ontvangen? Als de minister geen bewijs voor zo’n verdenking heeft, hoe kan hij in deze situatie dan zo’n zwaarwegende uitspraak doen?'. Van Leeuwen antwoordt: ‘Ik heb nog geen bewijs gezien’.

Maar toch hebben dit soort aantijgingen effect: ‘Domweg het eindeloos herhalen van beschuldigingen loont’, zegt Peter Burger, expert op het gebied van nepnieuws en docent aan de Universiteit Leiden⁷³. ‘Het zorgt ervoor dat vertrouwen op de lange termijn verdwijnt, uiteindelijk kan dat zelfs effect hebben op de beslissing van een minister’.

En als iets eenmaal weerlegd wordt is volgens Burger het kwaad vaak al geschied: ‘Dat is de ellende met fact checks en onderzoek achteraf, het komt altijd te laat en bereikt altijd een kleiner publiek dan de oorspronkelijke bewering’.

‘Het is het zwart maken van een organisatie, het weigeren om de urgentie van de humanitaire situatie te erkennen waarin deze organisatie het verschil kan maken. Dan moet je concluderen dat Nederland zich onvoorwaardelijk achter Israël stelt', zegt Erwin van Veen, expert Midden-Oosten bij Clingendael⁷⁴. ‘Eerst UNRWA verplichten om voorwaarden op te volgen en dan pas de financiering te hervatten, zoals nu is gebeurd, dat is een volgorde die zou passen bij een tijd waarin er geen humanitaire crisis is, geen hongersnood, geen oorlog en het niet de enige organisatie is die de hulp verleent. Blijkbaar interesseert het humanitaire lot van de Palestijnen de Nederlandse regering weinig.’

Het ministerie van Buitenlandse Zaken, waar ook Ontwikkelingssamenwerking onder valt, laat in een reactie weten niet te communiceren over in hoeverre minister Van Leeuwen intern advies heeft gekregen voor zijn beslissing. Over het besluit om de gelden aan UNRWA stop te zetten en vooralsnog niet te hervatten benadrukt het ministerie dat het ‘belangrijk was om een politiek signaal af te geven’. Verder is het ministerie ‘op geen enkele manier betrokken geweest bij het gebruik van X door de heer Van Leeuwen voordat hij minister werd.’ ‘Toen Van Leeuwen aantrad als minister, is zoals gebruikelijk een social mediateam zijn X-account gaan beheren.’\

Van Leeuwen verklaart zijn likes in een reactie: ‘Als ik een bericht zie dat ik op een later moment beter wil lezen, wil terugkijken of wil zien of dit een breder verhaal aan het worden is, like ik deze.’ Volgens hem zit daar ‘geen brede en diepe afweging achter’ en betekent het ‘niet automatisch dat ik de inhoud van het bericht goedkeur of steun betuig’. De oud-minister gaat niet in op de vraag of hij de inhoud van deze specifieke tweets goed- of afkeurt, noch op vragen over of het wenselijk is als een hoge ambtenaar of aanstaand minister op deze manier desinformatie verspreidt.

Investico werkt altijd samen met andere media. Zo versterken we de onderzoeksjournalistiek in Nederland.

Lees meer over ons

Don Ceder bestrijdt in zijn reactie het gebruik van onjuiste informatie door de fractie van de ChristenUnie. Volgens hem zijn zijn beweringen en argumenten ‘op zijn minst plausibel’, ‘zolang er geen duidelijkheid is gegeven door de VN op de beschuldigingen.’ Ook laat hij weten: ‘Kamervragen zijn een instrument om vragen te stellen om informatie te krijgen op vragen waar je het antwoord niet op weet of om een bericht te verifiëren, anders zou je geen vragen stellen.’ De SGP-fractie laat weten: ‘Alle partijen beroepen zich op rapporten en onderzoeken en feiten die het eigen standpunt onderbouwen.’ En: ‘Zoals u zich beroept op studies en onderzoekers, doen wij dat evenzeer.’ De PVV en UN Watch waren niet bereikbaar voor commentaar.

Het eerste, onafhankelijke VN-rapport van de commissie Colonna⁷⁵ concludeert eind april: Israël heeft nog altijd geen bewijs geleverd voor de aantijgingen van de vermeende banden tussen UNRWA-medewerkers en leden van Hamas. Volgens het rapport gaf UNRWA regelmatig lijsten van zijn werknemers aan de Israëlische overheid, en heeft ‘de Israëlische regering UNRWA niet eerder op de hoogte gesteld van eventuele zorgen met betrekking tot personeel van UNRWA’.

Inmiddels is minister Schreinemacher terug van haar zwangerschapsverlof⁷⁶. In de Tweede Kamer zegt ze kort na het uitkomen van het rapport: ‘Die resultaten moeten wij wel goed bestuderen voordat wij het toch ook serieuze besluit nemen om de opschorting al dan niet op te heffen.’ Kamerleden van GL-PvdA en PvdD dringen aan op een sneller besluit, gezien de noodsituatie in Gaza. Schreinemacher reageert: ‘Of ik het nou vandaag hervat of vrijdag, dat maakt uiteindelijk niet uit.’⁷⁷

Maar er wordt helemaal niet hervat. Op vrijdagavond 26 april⁷⁸ stuurt minister Schreinemacher het besluit⁷⁹ rond om pas over te gaan tot toekomstige bijdragen als UNRWA de vijftig aanbevelingen uit het VN-onderzoek heeft opgevolgd — en zegt ook de uitkomsten van een nog lopend onderzoek te willen meewegen. Dat is duidelijk anders dan de beslissingen van bijvoorbeeld Duitsland⁸⁰ en Italië, die weliswaar ook benadrukken dat UNRWA de aanbevelingen moet opvolgen, maar in de tussentijd hun steun wel hervatten en zelfs extra geld geven.

De beslissing van minister Schreinemacher lijkt in haar kamerbrief bijna een administratieve kwestie: als de organisatie de aanbevolen verbeteringen doorvoert - wat de organisatie al heeft toegezegd - dan kan de steun gewoon weer overgemaakt worden. Twee weken geleden hing de minister daar ook nog een bedrag aan: er wordt drie miljoen gereserveerd voor UNRWA, maar de voorwaarde van de verbeteringen blijft staan: ‘Als bovengenoemde inspanningen voor het kabinet voldoende vertrouwen wekken, zal Nederland overgaan tot uitbetaling van het gereserveerde bedrag.⁸¹’ Ondertussen is de financiële situatie ‘precair’: UNRWA zegt nog tot eind juni middelen te hebben.

Maar de administratieve kwestie wordt een politieke, want hiermee wordt de beslissing overgelaten aan het nieuwe kabinet. En de grootste partij uit dat kabinet, die ook de nieuwe minister van ontwikkelingssamenwerking zal leveren, laat al vijftien jaar geen twijfel bestaan over wat ze vinden van het financieren van humanitaire hulp aan Palestijnen. Dat bleek opnieuw in een debat in de Kamer over de situatie in Gaza afgelopen mei.

Aan het woord was PVV-kamerlid Raymond de Roon: ‘Tot slot, voorzitter. "Dé Palestijnen", dat is een nepvolk. Dat heeft nooit bestaan en bestaat nu ook niet. Het is een samenraapsel van allerlei Arabieren uit andere landen, die dachten dat ze dat gebied eventjes konden overnemen toen de Joden eenmaal waren begonnen om de zaak te ontwikkelen. Dat is wat er is gebeurd. Het ís geen volk en het zal ook geen volk zijn’⁸².