Coachingsbedrijven hebben zich onrechtmatig verrijkt met het uitbesteden van loopbaanadvies, waarvoor zij coronasubsidies ontvingen. Dat blijkt uit onderzoek van Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico en EenVandaag, mede voor De Groene Amsterdammer. Met de ontvangen subsidies moesten zij coachingstrajecten aanbieden die mensen helpen zich te oriënteren op ander werk, maar sommige coachingsorganisaties besteedden dat werk uit aan freelance-coaches, die ze veel minder betaalden.

Zo vroegen de bedrijven Matchcare en TrajectConsult samen voor ruim honderd deelnemers subsidie aan, om de ‘ontwikkeladviezen’ vervolgens uit te besteden aan coaches. Dat is niet verboden, maar volgens de wet moet minstens 80 procent van het subsidiebedrag naar de coach gaan ‘om de kwaliteit te beschermen’. Het ministerie betaalt 700 euro per traject, maar uit mails in bezit van Investico en EenVandaag blijkt dat deze bedrijven hun coaches slechts respectievelijk 260 en 300 euro betaalden. Zo houden deze bedrijven tot wel 60 procent van het subsidiegeld zelf. Het ministerie van Sociale Zaken keerde in 2020 49 miljoen subsidie uit voor loopbaanadviezen, verdeeld over ongeveer 3600 bedrijven en zelfstandige coaches.

Matchcare-directeur Andre van den Eventuin bevestigt dat hij freelance coaches aanmerkelijk minder heeft betaald dan 80 procent van het subsidiebedrag. Hij wijst erop dat de freelancers waarmee hij werkte zelf instemden met de deal. ‘Daar hoefden ze niet op in te gaan.’ TrajectConsult onderkent dat het te veel geld heeft ingehouden voor de loopbaanadviezen. Het bedrijf zegt dat het de freelance-coaches het verschil zal terugbetalen.

Bedrijven als Schouten & Nelissen en Helixers werkten volgens een andere constructie. Zij namen coaches in dienst op een nulurencontract met een bruto uurloon van tussen de 20 en 35 euro. Die constructie is niet tegen de wet, maar ook deze bedrijven houden zo per advies nog steeds honderden euro’s over.

Beroepsverenigingen voor coaches zijn verontwaardigd over deze praktijken: ‘Je moet je afvragen wat het met de kwaliteit van het werk doet als mensen dit werk voor deze prijzen doen’, zegt Ester Leibbrand van beroepsvereniging Noloc. ‘Zo knijp je de markt uit.’ Miriam Oude Wolbers van de Nederlandse Orde van Beroepscoaches noemt de tarieven ‘bizar’. ‘Bij 35 euro per uur ligt de verhouding echt scheef.’

Fraude bij aanvraag

Het Ministerie van Sociale Zaken laat in een reactie weten dat de lage tarieven niet in overeenstemming zijn met wat de regeling voor ogen had. Het ministerie controleert steekproefsgewijs of er misbruik van de subsidies is gemaakt. ‘Dit kan leiden tot intrekking en terugvordering van de verstrekte subsidies.’

De overheid keerde de subsidies verdeeld over twee rondes uit. Bij de eerste ronde was het subsidiegeld na een week vergeven, mede doordat een aantal grote bedrijven voor duizenden deelnemers subsidie aanvroeg. In de tweede subsidieronde eind 2020 kon per coach maar voor 25 deelnemers subsidie worden aangevraagd. Toch was dat geld al binnen een dag op. Het ministerie van Sociale Zaken laat weten aanwijzingen te hebben dat aanvragers zich in deze ronde onder verschillende e-mailadressen registreerden, om zo meer dan het maximale aantal trajecten te declareren. Op welke schaal dit voorkwam, weet het ministerie niet.