Nieuws
Israël vernielde zeker 59 Nederlandse ontwikkelingsprojecten op Westelijke Jordaanoever
Sinds 2017 zijn zeker 59 door Nederland gefinancierde ontwikkelingsprojecten op de Westelijke Jordaanoever vernield, bestolen of gesaboteerd door het Israelische leger of kolonisten. Ruim de helft van die vernielingen vond plaats sinds het uitbreken van de oorlog op 7 oktober 2023, blijkt uit onderzoek van Investico met De Groene Amsterdammer en Trouw.
Net als veel andere Europese landen steunt Nederland al decennia ontwikkelingsprojecten op de Westelijke Jordaanoever. Op veel plaatsen is daar nauwelijks toegang tot stromend water, elektriciteit, wegen en medische zorg. Zo gaat er geld naar bijvoorbeeld watertanks voor Palestijnse boeren, zonnepanelen voor gemeenschappen en nieuwe wegen naar afgelegen dorpjes.
Die projecten worden met regelmaat door kolonisten en het Israëlische leger vernield, bestolen of op een andere manier gesaboteerd. Het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken was van in ieder geval van 50 incidenten op de hoogte, blijkt onder meer uit e-mails en documenten opgevraagd met een beroep op de Wet Open Overheid (Woo). De overige 9 gevallen werden met Investico gedeeld door lokale ngo’s.
Een overzicht van de vernielde projecten is tot nu toe nog nooit naar buiten gebracht door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.
De incidenten variëren sterk in soort en omvang. In sommige gevallen vernielt het Israëlische leger een watertank van enkele honderden euro’s, maar gaat wel een jaar aan regenwater verloren. In andere gevallen zetten kolonisten huizen in brand en stelen voor meer dan een ton aan door Nederland geleverde zonnepanelen.
In 2016 werd in de Tweede Kamer een motie van het CDA, D66 en PvdA aangenomen die het ministerie van Buitenlandse zaken opriep om dit soort schade te registeren, openbaar te maken en op de Israelische autoriteiten ‘op politiek niveau’ te verhalen. Ondanks die belofte uit 2016 om hiertegen op te gaan treden, aarzelt Nederland continu om hard in te grijpen en Israël verantwoordelijk te houden, blijkt uit de documenten en e-mails van het ministerie.
In een derde van de incidenten roept Buitenlandse Zaken Israël niet ter verantwoording, of is het onbekend of er enig gevolg is gegeven aan de incidenten. In geen van de gevallen ontving het ministerie compensatie van de Israëlische autoriteiten.
In de weken na 7 oktober neemt het aantal incidenten toe, en worden de aanvallen steeds vaker uitgevoerd door Israëlische kolonisten, die in illegale nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever wonen.
‘Het onderscheid tussen het Israëlische leger en kolonisten is artificieel’ zegt Erwin van Veen, Midden Oosten-expert bij Clingendael. Kolonisten kunnen volgens Van Veen niet opereren zonder de Israëlische overheid en strijdmachten. Sinds het aantreden van de nieuwe regering eind 2022 kreeg men veel vrijheid om Palestijnen te bedreigen en aan te vallen - wat sindsdien is verergerd. ‘Sinds 7 oktober is het hek helemaal van de dam: er is geen enkele rem meer op het geweld’.
‘Een schadevergoeding is het minste dat je kunt vragen - maar om dat uit politieke redenen niet te eisen, dat is echt idioot’ zegt Kati Piri, Tweede Kamerlid voor Groenlinks/PvdA. Dit past volgens Piri in de straffeloosheid van Israël.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken laat in een reactie weten zich zorgen te maken over het aantal -toegenomen - incidenten op de Westelijke Jordaanoever. Het ministerie noemt de schade aan Nederlandse projecten “substantieel” en zegt met regelmaat de kwestie op te brengen bij de Israëlische autoriteiten. ‘Wanneer er vernielingen plaatsvinden en deze onder onze aandacht komen, spant Nederland zich in om de schade vergoed te krijgen. Tot op heden heeft Nederland geen financiële vergoeding van Israël ontvangen’.
Romy van der Burgh is stafredacteur bij Investico en doet onderzoek naar georganiseerde misdaad, financiële criminaliteit, corruptie, politiek en justitie.
Marieke Rotman schrijft voor Investico onder meer over georganiseerde criminaliteit en de invloed van conservatief christelijk rechts in Nederland.
Allart van der Woude