Gemeenten namen grote risico’s met ‘gratis geld’
Met de miljarden die de privatisering van energiebedrijven opleverden, wierpen provincies en gemeenten zich op als redders van de economie. Ze wilden innovatie aanjagen, zichzelf aantrekkelijk maken voor bedrijven en investeren in risicovolle projecten. Maar met zo veel extra geld op zak bleek het verleidelijk grote risico’s te nemen, en kritiek te negeren.
Vooral de bouwlobby was succesvol
Ettelijke miljarden uit de energieopbrengsten werden door heel Nederland omgezet in stenen, asfalt en beton. Niet verwonderlijk, gezien de ijzersterke lobby van de bouwsector, zegt hoogleraar public affairs Arco Timmermans van de Universiteit Leiden.
Zes vragen over de energiemiljarden
Zes vragen over de 40 miljard euro die provincies en overheden overhielden aan de privatisering van energiebedrijven.
Overzicht
De privatisering van energiebedrijven heeft de lagere overheden zo’n 40 miljard euro opgeleverd. Hoeveel geld werd er verdiend?
Gemeente Onderbanken verdiende het meest
Geen gemeente hield, verhoudingsgewijs, zo veel over aan het dividend en de verkoop van haar Essent-aandelen als het nog geen 8000 zielen tellende Limburgse dorp Onderbanken.
Den Bosch: kloof tussen burger en politiek
“Ik ben op een steenworp afstand van deze plek geboren en getogen. Het is verdomme míjn stad”, sprak een kritische burger tijdens de debatavond. Scherper kon de kloof tussen burger en politiek zich haast niet manifesteren dan in dat zaaltje in de Verkadefabriek.
De opbrengsten van Amsterdam
Amsterdam verdiende 1,7 miljard euro aan de liberalisering en privatisering van de energievoorziening. Met dat ‘gratis geld’ nam de stad grote risico’s bij nieuwe projecten. Had het niet beter teruggegeven kunnen worden aan de burger?
Limburg
De liberalisering van de energiemarkt heeft door de jaren heen bij veel Limburgse overheden de kas behoorlijk gespekt. Hoe is dat geld besteed? ‘Mijn collega-gedeputeerde kan meer geld in de economie pompen dan de minister.’
Provincies en Rijk steggelen om energiemiljarden
De provincies zijn in vergelijking met rijk en gemeenten puissant rijk. Vooral de verkoop van energiebedrijven spekte hun kassen. Maar nu Den Haag op hun geld aast, geven ze het haastig uit of maken het onzichtbaar.
“Brabant is erg slecht in projecten”
Brabant steekt een groot deel van de Essent-gelden in risicoprojecten. Niet doen, vindt hoogleraar Verbon.
Provinciebestuurders werden zakenbankiers
Noord-Brabant verdiende sinds de eeuwwisseling 4,7 miljard euro aan energiebelangen in (vooral) Essent. Ruim twee miljard is inmiddels geïnvesteerd en de eerste debacles dienen zich aan. Provinciebestuurders zijn zich gaan gedragen als durfkapitalisten die investeren wanneer banken en pensioenfondsen afhaken.
terugkijken: debat over Essent-gelden
Hoe gaan overheden om met de grote sommen publiek geld, beschikbaar gekomen door de privatisering van energiebedrijven als Nuon en Essent? Over die vraag wil De graag het debat op gang brengen met de artikelenserie over de besteding van de energiemiljarden.
Gratis geld maakt vrijmoedig
Voor provincies en gemeenten was de privatisering van de Nederlandse energievoorziening een ongekend lucratieve operatie. ‘Jongens, we hebben nog driehonderd miljoen liggen en weten écht niet meer waar we het aan moeten uitgeven.’
Den Bosch investeert vooral in grote projecten
Den Bosch verdiende in twintig jaar ruim zevenhonderd miljoen euro aan zijn nutsbedrijven – twaalfduizend euro per huishouden. Terwijl de stad bezuinigt op cultuur, amateursport en zorg gaat het Essent-geld vooral naar grote projecten.
Waar ging het geld heen?
Gemeenten en provincies hebben de afgelopen 25 jaar minstens veertig miljard euro verdiend aan hun belangen in energiebedrijven en aan de verkoop daarvan. Waar zijn die energiemiljarden naartoe gegaan? Tijd voor een grondig onderzoek.
Twaalfduizend euro per huishouden
Met geld als water sproeit Den Bosch zijn tuintje. Wie delen mee, en wie niet, uit het fortuin van de verkochte energiebedrijven?
