Arbeid en uitbuiting

Bezoek aan de woonlocatie van arbeidsmigranten op donderdag 11 februari 2021

↩︎

Zie hier

↩︎

Blijkt uit de database die we opstelde van vertrek-, aankomst- en verhuislijsten van arbeidsmigranten werkzaam bij uitzendbureau Otto Workforce.

↩︎

Uit de database blijkt dat 220 arbeidsmigranten op dit park langer dan vier maanden in Nederland waren en een rondvraag op het park liet zien dat, met uitzondering van een, alle arbeidsmigranten die wij spraken minimaal een jaar in Nederland waren

↩︎

Blijkt uit de database en een rondvraag op het park onder arbeidsmigranten op 11 februari 2021

↩︎

Blijkt uit een navraag bij de gemeente Ommen

↩︎

Gesprek met Poolse tolk op het park 11 februari 2021

↩︎

Bevestigen ook andere bewoners van het park die wij interviewen

↩︎

Het is hier te vinden

↩︎

Blijkt uit interviews met tientallen arbeidsmigranten, vakbondsmedewerkers en werknemers op huisvestingslocaties

↩︎

In een recente schatting kwam het Landelijk Operationeel Team Corona tot 436.000 arbeidsmigranten, die zij definieerden als in Nederland werkende personen met een niet-Nederlandse EU-nationaliteit. Afhankelijk hoe de nationaliteit en registratiestatus wordt meegenomen verschillen schattingen tussen de 300 duizend en 600 duizend mensen. In dit rapport van de Inspectie Sociale Zaken worden ook verschillende groepen becijferd.

Dit gaat om de mensen die wit werken, de groep zwartwerkende en vaak ongedocumenteerde arbeiders is nog moeilijker te bereiken en becijferen en blijft in dit artikel buiten beschouwing.

↩︎

24.619 om precies te zijn

↩︎

De berekening staat in een lagere noot uitgelegd

↩︎

70 procent van 436 duizend is meer dan 250 duizend, maar we weten niet zeker welk percentage zich niet inschrijft. Uit een vergelijking tussen de administratie van de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI) en die van het UWV, bleek dat ongeveer 80 procent van de werknemers in de RNI langer dan 4 maanden in Nederland werkte. Die vergelijking staat verderop in dit verhaal ook beschreven. Er staan ongeveer 290 duizend werknemers in de RNI geregistreerd, 80 procent daarvan is 232 duizend mensen.

↩︎

Lees hier het nieuws daarover

↩︎

Blijkt uit de gelekte data van uitzendbureau Otto Workforce en gesprekken met opzichters van huisvestinglocaties

↩︎

We kregen per week verschillende aankomst-, verhuis- en vertreklijsten in handen, tussen de derde week van mei 2019 en de laatste week van 2020. De werknemers worden door Otto gekenmerkt met een ID-nummer, wat we hebben gebruikt om te zien wie op welke lijsten voorkomt. We hebben al deze lijsten automatisch ingelezen, en hebben daarbij vanaf het begin hun namen en andere identificerende persoonsgegevens niet meegenomen.

↩︎

Hij kwam 3 november aan in MHP Venray, bij Moduslink als werkgever. Op 10 november verhuiste hij naar Oss, zelfde werkgever. Op 8 maart 2020 verhuisde hij van Oss naar Zeewolde - EE Accomodations, waar hij ging werken voor Vetipak External BV. Op 23 maart 2020 vertrok hij uit Zeewolde. 7 juni kwam hij weer aan in Venray. Op 11 juli verhuisde hij van Venray naar Best, op 25 juli van Best naar Maasbree en op 24 november van Maasbree naar Venlo.

↩︎

We hebben niet van iedereen de sekse, maar de database bevat 14296 mannen en 6384 vrouwen. Dat komt komt neer op 69,1 procent mannen.

↩︎

Van veel migranten hebben we geen nationaliteit, maar van 9051 wel. Daarvan was 77 procent Pools, 7001 mensen. Er is geen reden om te geloven dat de verdeling anders is bij de rest.

↩︎

Bij de 18 distributiecentra van Jumbo in de database gingen in totaal 3772 mensen aan de slag, bij de 17 van Albert Heijn in totaal 3884.

↩︎

Er komen in totaal 344 bedrijven als inlener voor.

↩︎

Van de zomer- naar de wintermaanden van 2019 valt op dat het aantal arbeidsmigranten wat in deze hotels aankomt toeneemt, van ongeveer 30 per maand, naar ruim 100 per maand.

↩︎

252 om precies te zijn.

↩︎

Bezoek aan het park op 11 februari 2021

↩︎

Er zijn 19 gemeenten met een RNI-loket. Ze zijn hier te vinden.

↩︎

Technisch gezien kan iemand ook loon ontvangen zonder een BSN te hebben, maar dan betaalt de werkgever het zogenaamde ‘anoniementarief’ aan belasting: 52 procent. Dat is zeer ongunstig, dus het komt nauwelijks voor.

↩︎

Het doet er zelfs niet toe bij welk RNI-loket iemand zich registreert, omdat het niet te controleren is waar diegene vervolgens gaat wonen. Er is geen verplichting om je in bepaalde regio’s bij bepaalde RNI-loketten in te schrijven.

↩︎

Technisch gezien is iemand die verwacht om tweederde van het komende halfjaar in Nederland te verblijven verplicht om zich in te schrijven. Als diegene aanvankelijk al verwacht om langer dan die vier maanden te blijven, moet hij of zij meteen in de BRP worden ingeschreven. Maar in de praktijk gebeurt dat weinig, zoals ook verderop in het artikel wordt besproken, en moeten arbeidsmigranten na 4 maanden terugkomen om zich in te schrijven.

↩︎

Er zijn minimaal 14686 mensen in de database langer dan 4 maanden in Nederland. Van deze mensen weten we namelijk zeker dat ze langer dan 4 maanden bij Otto in dienst waren. Dit is een onderschatting van het aantal mensen dat in Nederland blijft, omdat mensen die hun werk bij Otto beëindigen ook weer bij een andere werkgever aan de slag kan.

Van de 24619 arbeidsmigranten die in totaal in de database voorkomen, komen er 3721 niet in aanmerking voor de berekening van dit percentage, omdat zij korter dan 4 maanden voor de eerste datum in de database vertrokken, of korter dan 4 maanden voor de laatste datum in de database aankwamen. Zij kunnen per definitie niet langer dan 4 maanden in Nederland verblijven. Dat laat 20898 mensen over, 14868 van hen is 70,3%.

↩︎

De gemeente Horst aan de Maas, waar Sevenum deel van uitmaakt, laat dit weten.

↩︎

Volgens de gemeente Waalwijk staan er momenteel 103 mensen ingeschreven op deze locatie, terwijl er volgens de database 701 langer verbleven tussen half 2019 en eind 2020. De gemeente Alphen aan den Rijn, waar Boskoop onder valt, laat weten dat er momenteel 137 mensen op de betreffende locatie zijn ingeschreven, terwijl er 437 mensen langer dan 4 maanden verbleven tussen half 2019 en eind 2020.

↩︎

De woordvoerder van de gemeente kan alleen laten weten hoeveel bedden de locaties hebben. Op de locatie in Blitterswijck verbleven 578 mensen langer dan 4 maanden, op de locatie in Venray waren dat er 437.

↩︎

Ondanks herhaaldelijk aandringen mailde de betreffende medewerker niet meer terug. Op het vakantiepark Ewijk Groene Heuvels verbleven 549 arbeidsmigranten. Het park is momenteel overigens gesloten.

↩︎

Reactie Frank van Gool, directeur Otto Workforce, 27 april 2021.

↩︎

Telefonisch interview Rienk Hoff, 15 april 2021.

↩︎

De cijfers worden genoemd in een brief aan het ministerie van BZK die hier te vinden is.

↩︎

Telefonisch interview op 13, 14 en 15 april

↩︎

Haar volledige naam is bekend bij de redactie

↩︎

Interview Joep Thönissen. 15 april 2021

↩︎

Interview Ronald Zijlstra. 13 april 2021

↩︎

Interview Paul Minderhoud, 20 april 2021

↩︎

Technisch gezien zouden ontslagen arbeidsmigranten aanspraak kunnen maken op bijstand, die is namelijk niet gekoppeld aan de BRP-inschrijving, maar aan of iemand feitelijk in Nederland woont (wat wel veel makkelijker aan te tonen is met een inschrijving). Maar de verblijfsvergunning van EU-burgers wordt ingetrokken als iemand niet in zijn eigen bestaan kan voorzien. Als de gemeente dus een bijstandsaanvraag krijgt voor een ontslagen arbeidsmigrant, moeten ze tegelijkertijd de Immigratie- en Naturalisatiedienst op de hoogte brengen, en zal diegene worden uitgezet. Volgens Minderhoud worden in de praktijk de aanvragen gewoon afgewezen.

↩︎

Een kenteken moet op een adres worden geregistreerd.

↩︎

Woningcorporaties eisen vrijwel altijd een uittreksel van de BRP

↩︎

Mailcontact woordvoerder PO-raad Harm van Gerven maandag 26 april 2021

↩︎

Telefonisch en mailcontact woordvoerder Landelijke Huisartsenvereniging

↩︎

Lees hier het nieuws dat we daarover brachten in Trouw op 3 mei 2021

↩︎

Mailcontact woordvoerder Inspectie SZW op donderdag 22 april 2021

↩︎

Interview via facetime op vrijdag 23 april 2021

↩︎

Achternaam van Adrian is bekend bij de redactie

↩︎

Lees het hier

↩︎

Blijkt uit het vonnis

↩︎

Lees het hier

↩︎

Lees het hier

↩︎

Vertelt de gemeente tijdens een telefonisch interview

↩︎

Lees het hier. De politie bevestigde het nieuws ook telefonisch

↩︎

Blijkt uit een overzicht dat de politie met ons deelt

↩︎

Laat de politie tijdens een telefonisch interview weten

↩︎

Interview Marta Ochmanska op dinsdag 20 april 2021

↩︎

Blijkt uit gesprekken met ten minste vier andere bronnen die werkzaam zijn/waren in de uitzend- en/of huisvestingswereld

↩︎

Bezoek aan gemeentehuis Waalwijk, 21 april 2021. Ook de gesprekken met de wethouder en uitzendbaas Rob Kriek vonden op die dag plaats.

↩︎

Iedereen die bij de gemeente is ingeschreven mag stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen, ongeacht diens nationaliteit.

↩︎

Interview Albert Abee, 23 april 2021.

↩︎

Interview met Imke van Gardingen op woensdag 31 maart

↩︎

Interview met Emile Roemer op vrijdag 30 april

↩︎

Bezoek gemeentehuis Waalwijk, 21 april 2021.

↩︎

Meneer Ling deelde foto’s van zijn arbeidscontract, het contract met de tussenpersoon, zijn verblijfsvergunning, zijn paspoort en zijn vliegticket. We hebben zijn verhaal gecontroleerd bij zijn familieleden en hulpverleners. Zijn voormalige baas in Nederland konden we niet benaderen vanwege zijn veiligheid. Het is niet ongebruikelijk dat er in China geweld wordt gebruikt tegen mensen die in Nederland de publiciteit zochten.

↩︎

Meneer Ling betaalde iets minder dan vierduizend euro aan de tussenpersoon, blijkt uit screenshots van zijn bankrekening die hij met ons deelde. We benaderde zijn tussenpersoon in China om een reactie te vragen, maar kregen geen antwoord.

↩︎

Uit cijfers die Platform Investico opvroeg bij de IND blijkt dat er tussen maart 2020 en december 2020 in totaal 520 verblijfsvergunningen werden goedgekeurd.

↩︎

Eerder gevallen van uitbuiting komen aan bod in onderzoek van Platform Investico naar moderne slavernij uit 2017, afgelopen jaar berichtte het Parool over uitbuiting in het Indiase restaurant Saravana Bhavan en het Parool schreef bovendien al in 2013 over uitbuiting in Chinese horeca. Ten slotte is het controleren op uitbuiting onder deze regeling een speerpunt voor de Inspectie SZW.

↩︎

We deden uitvoerig onderzoek naar de verhalen van drie Chinese koks, waaronder meneer Ling en meneer Yongle. Daarnaast spraken we nog een Chinese die in Nederland zegt te zijn uitgebuit. Verder spraken we met verschillende advocaten en hulpverleners, die bewijs hadden van in totaal nog 9 gevallen. Bovendien vertelden meerdere koks die we spraken dat collega’s hetzelfde overkwam.

↩︎

Wij vonden minimaal 4 restaurants die NOW-steun aanvragen, terwijl hun koks bewijs hebben dat ze worden uitgebuit, of in een opvang omdat ze dakloos zijn geraakt doordat ze hun baan verloren.

↩︎

De IND trekt hun verblijfsvergunning drie maanden na hun ontslag in, als zij in de tussentijd geen andere baan hebben gevonden.

↩︎

Brancheorganisaties Koninklijke Horeca Nederland en Vereniging Chinese-Aziatische Horeca Ondernemers (VCHO) bevestigen dat de werkplekken schaars zijn. Dit wordt onderstreept door de vele Chinese koks in de daklozenopvang.

↩︎

Meneer Yongle deelde kopieën van de arbeidscontracten in allebei de Nederlandse restaurants, en het contract met de tussenpersoon. Een hulpverlener bevestigt zijn verhaal. Om meneer Yongle te beschermen, konden we geen navraag doen bij de verschillende restaurants.

↩︎

Het gaat om het bedrijf Ruiyang Foreign Labor Service. De letterlijke quote is: de coronatijd is een goede kans om voor zichzelf plannen te maken om in het buitenland een carrière op te bouwen. De naam van het WeChat-account is: yangdongqiang678

↩︎

Hier bijvoorbeeld

↩︎

Interview Tesseltje de Lange, 11 maart 2021.

↩︎

Reactie Ministerie SZW, 19 maart 2021.

↩︎

De vacatures zijn hier, hier en hier te vinden.

↩︎

Het minimumloon is €1684,80, voor een 40-urige werkweek.

↩︎

Zie onder andere hier en hier

↩︎

Dit blijkt uit het contract van meneer Yongle dat we inzagen.

↩︎

Interview Conny Rijken, 15 maart 2021

↩︎

Reactie VCHO, 17 maart 2021.

↩︎

Dit blijkt uit bankafschriften en fotos van meerdere maanden die we inzagen.

↩︎

1.600 euro per maand - 500 euro = 1.100 euro. Minimaal 6 dagen per week (24 dagen per maand), minimaal 10 uur per dag. 1.100 euro / 240 uur = 4,58 per uur

↩︎

Hulpverleners die we spreken herkennen de praktijk meteen.

↩︎

Dit blijkt uit de openbaar gemaakte NOW-registers. Om de identiteit van meneer Yongle te beschermen kunnen we niet preciezer zijn.

↩︎

Reactie Inspectie SZW, 11 maart 2021.

↩︎

Interview Brian Varma, 16 maart 2021.

↩︎

De regeling spreekt van drie categorieën: specialiteitenkok, sous-chef/allround kok en chef-kok, die overeenkomen met de horeca-cao.

↩︎

Kokscertificaat op middelbaar niveau. Als men hier niet over beschikt, dan kan ons bedrijf hiervoor zorgen, lezen we op het WeChat-kanaal van Ruiyang Foreign Labour Service.

↩︎

Interview Merel Hogendoorn, 16 maart 2021.

↩︎

Interview Vincent Jorritsma, 23 februari 2021.

↩︎

Zie hier

↩︎

Zie hier

↩︎

Zie hier

↩︎

Amfetamine wordt onder andere hier feta genoemd: andere afkortingen zijn: amfy, amfie, amfą, amfę, Nederlandse bijnamen zijn pep, speed, ‘eenbommetje, een lijntje

↩︎

Alias, gekozen door de man zelf. Voor mijn veiligheid is het beter niet de echte naam te gebruiken. Ook zou het gebruik van zijn echte naam het in de toekomst moeilijk kunnen maken om werk te vinden

↩︎

Interview op 1 februari om 19.00, telefonisch. Identiteit is bevestigd door een tweede persoon en we kregen veel fotomateriaal in te zien

↩︎

We kregen de instructiefolder van zijn werkzaamheden te zien, fotomateriaal van zijn woonplek en zijn identiteit werd bevestigd door een andere bron

↩︎

Reactie van UPS woordvoerder op 17 februari: Alcohol and controlled substances can create serious health, wellness, and safety risks in the workplace. It is our top priority to keep our people, customers and communities safe. It is strictly prohibited to use, sell, possess or be under the influence of alcohol and/or controlled substances while at work, on UPS company property, or on company business. We comply with all laws and regulations regarding the use, sale, or possession of alcohol, controlled substances, and illegal drugs.

↩︎

gesprek op 25 april 2020. Karolina is een alias. Ze werkte via Carriere uitzendbureau

↩︎

Reactie ontvangen op 15 februari. Wij herkennen ons niet in deze getuigenis. Tijdens werktijd mag er bij Jumbo in geen enkel geval alcohol en/of drugs worden gebruikt. Dit geldt voor alle medewerkers (dus ook leidinggevenden) in dienst van Jumbo, als ook uitzendkrachten. Ook wordt het niet geaccepteerd als een medewerker onder invloed van één van deze middelen op de werkplek verschijnt of als een leidinggevende het gebruik ervan zou toestaan. (...) Gezien ons strikte beleid zullen we naar aanleiding van dit bericht extra onderzoek verrichten.

↩︎

Trimbos heeft veel onderzoek gedaan naar alcoholgebruik, het aantal problematische gebruikers en de effecten daarvan op de productiviteit tijdens werk. In deze folder staat het percentage speedgebruikers over de hele Nederlandse bevolking op 1,5 procent, maar tijdens het werk staat niet vermeld. In de algemene drugsmonitor staat amfetamine een paar keer terloops genoemd. in gesprek op 17 september met Trimbos hoorden we: Echte cijfers van op de werkvloer zijn er niet. Drugsgebruik neemt toe, dat komt deels door de normalisering van drugs.

↩︎

Stelt ISZW zelf in reactie op 14 jan: De Inspectie SZW heeft geen bevoegdheden om drugstesten af te nemen en we beschikken niet over cijfers over mogelijk drugsgebruik in relatie tot arbeidsongevallen (dit wordt niet door de Inspectie geregistreerd). Als er aanwijzingen zijn van mogelijk drugsgebruik bij een arbeidsongeval dan heeft de Inspectie de mogelijkheid om de politie, die meestal als eerste ter plekke is bij het ongeval, hierop te wijzen. De politie heeft de bevoegdheid om te testen op drugs-/alcoholgebruik

↩︎

Navraag bij Autoriteit Persoonsgegevens. Telefonisch reactie op 12 februari. Toelichting op de site

↩︎

Wij kregen deze resultaten geanonimiseerd in te zien. Er werden 77 personen getest, 4 hadden een vorm van amfetamine gebruikt. 4 is 5.19% van 77. Bij Investico is bekend welk bedrijf het is en we hebben ondersteunende documentatie ontvangen. ADHD-medicatie kan alleen bij de sterkste variant Dexamfetamine een positief testresultaat geven, maar als hier een doktersrecept voor is, wordt dit niet positief geregistreerd. Bron: Arbofit.

↩︎

Citaat van Stephan Roelofs van Arbofit op 18 augustus 2020

↩︎

Stellen therapeut Marika Drogla, hulpverlener Marcin Nowakowski en een deskundige van Brijder verslavingskliniek. FNVer Bart Plaatje herkent dit ook

↩︎

Marcin Nowakowski, drugsexpert Ton Nabben en Jellinek

↩︎

Schultenbrau kost 0,96 euro per liter. Een glas (250 milliliter) houdt ongeveer 1,5 uur effect. Voor vier uur moet dus voor 0,62 euro aan bier gedronken worden (of meer). Terwijl een dosis speed zo’n 0,50 euro kost. De effecten zijn natuurlijk verder niet echt vergelijkbaar. Alcohol is een downer, speed een upper

↩︎

Cijfers uit 2019

↩︎

Boek On Speed van Nicolas Rasmussen. Eerste hoofdstuk

↩︎

Interview Ton Nabben 1 oktober 2020. Ondersteunend bewijs gevonden in The ugly side of amphetamines: short- and long-term toxicity publicatie van Entre for Physiology and Pharmacology, Institute of Pharmacology, Medical University of Vienna

↩︎

Floor van Bakkum van Jellinek, Ton Nabben. Ondersteunend bewijs gevonden in Amphetamine Abuse Linked To Heart Attacks In Young Adults, artikel van Science Daily over een onderzoek van een Texaans ziekenhuis. Ook Reuters

↩︎

Zie Telegraaf, en bevestigd door de politie

↩︎

Dit stelde zijn advocaat tegenover Investico. Ook werden deze middelen besproken in de pro-formazitting in Alkmaar op 15 februari 2021 die Investico bijwoonde. Popovs geboortedatum werd daar genoemd: 25 aug 1989

↩︎

Conclusie op basis van eigen onderzoek en gesprekken met de ADM-bedrijven

↩︎

BN De stem

↩︎

Zie Omroep Brabant en Brabants Dagblad

↩︎

Begin najaar 2020, exacte datum verloren gegaan. Bron: woordvoering lokale politie

↩︎

Woordvoering korpsleiding, 29 januari 2021

↩︎

Adm-bedrijf Rewi, woordvoerder Inspectie ILT

↩︎

Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde voorzitter Gertjan Beens op 14 januari 2021

↩︎

Bericht KVDL; bericht Arbor Advocaten; Voorschriften

↩︎

Zie website Trimbos

↩︎

Zie hier

↩︎

Zie hier

↩︎

Zie hier

↩︎

Zie hier

↩︎

Interview Stephan Roelofs

↩︎

Interview met Drager. precieze cijfers wilden ze niet uitzoeken. In Nederland zijn er uiteraard meerdere met ieder zijn eigen insteek in de markt. Dus meer detail informatie hierover gaat niet helpen in de onderbouwing van je verhaal.

↩︎

Gesprek via Facebook, hij leverde ondersteunend beeldmateriaal van zijn werk bij Lidl

↩︎

Welke reachtrucks het precies waren, is niet bekend. Lidl bevestigt wel dat dergelijke apparatuur gebruikt wordt. Kijk hier voor een indruk van de karren

↩︎

Woordvoering via mail, 15 februari: We herkennen de situatie zoals beschreven in de getuigenis, niet.

We sluiten onze ogen echter niet voor de mogelijkheid dat zoiets zou kunnen gebeuren. Integendeel, we zijn juist zeer alert op dergelijke incidenten. Veiligheid staat voorop bij Lekkerland. We hebben daarvoor strikte regels en maatregelen die ervoor zorgen dat Lekkerland een veilige en gezonde werkomgeving biedt. Onze Ondernemingsraad is altijd nauw betrokken bij ons beleid hierop en de maatregelen voor verbetering. Dergelijk gedrag tolereren wij bij Lekkerland niet. We hebben daarover strikte afspraken binnen ons bedrijf en daarop staan duidelijke sancties.

↩︎

Contact op huisvestingslocatie in Diemen. Uitspraak via Facebookchat. 17 jan 2021

↩︎

Reactie via e-mail op 16 februari

↩︎

Website en telefonisch interview

↩︎

Radzimowice bevestigde, Nefo bevestigde - Wolmed ontkende maar zei ook: Niet iedereen kan deze kliniek betalen - drie andere klinieken reageerden niet op tijd

↩︎

Het zijn de lokale overheden die daadwerkelijk te maken hebben met het verschijnsel prostitutie. Zij dienen de voorwaarden te stellen waaronder (exploitatie van) prostitutie binnen hun gemeentegrenzen toelaatbaar is, aldus de Memorie van toelichting van Sorgdrager. Zie ook het Amendement Nicolai bij de Wijziging van het Wetboek van Strafrecht, enige andere wetboeken en enige wetten (opheffing algemeen bordeelverbod), besproken in Kamerbrief van 1 februari 1999 van minister van Justitie Korthals. ↩︎