De Uber Files zijn de gelekte bedrijfsdocumenten van taxiplatform Uber in de periode 2013 tot 2017. De gegevens leggen bloot hoe Ubers lobby-afdeling politici, ambtenaren en wetenschappers meekrijgt in het uitrollen van de taxi-app in Europa.
De gegevens, meer dan 124.000 bestanden, waarvan 83.000 e-mails, notities en andere interne documenten, werden gelekt aan The Guardian. Die krant deelde ze met het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ), een non-profit nieuwsorganisatie. 180 journalisten uit 29 verschillende landen deden vier maanden onderzoek om te onthullen hoe Uber zich met brute kracht toegang verschafte tot de taximarkt in steden wereldwijd.
Wie heeft de Uber Files gelekt?
De Uber Files zijn gelekt door Mark MacGann. Hij werkte van 2014 tot 2016 bij Uber als hoofd-lobbyist voor Europa, het Midden-Oosten, en Afrika. In een interview met De Guardian zegt MacGann berouw te voelen over zijn periode bij Uber. ‘Ik heb spijt onderdeel geweest te zijn van een groep mensen die de feiten masseerden om het vertrouwen van chauffeurs, consumenten en de politieke elite te winnen,’ zegt hij in een interview met De Guardian.
Mark MacGann werd in 2015 beveiligd omdat hij bedreigd werd door taxichauffeurs. Mede door zijn ervaringen bij Uber ontwikkelde MacGann naar eigen zeggen PTSS. Recent schikte hij met Uber na een juridisch geschil over zijn beloning.
Wat zijn de belangrijkste onthullingen?
- VVD-prominent Neelie Kroes lobbyde voor Uber, ook nadat de Europese Commissie haar verboden had een functie bij de Amerikaanse multinational aan te nemen. Lees het hier.
- Uber wilde via Kroes invloed uitoefenen op de taxiwetgeving en op een strafrechtelijk onderzoek naar het miljardenbedrijf.
- De Nederlandse Belastingdienst stelde zich op als bondgenoot van Uber door een internationaal belastingonderzoek te vertragen en te traineren, onthulden we. Dat is strafbaar, zegt hoogleraar Belastingrecht Jan van de Streek daarover. Lees hier verder.
- Uber gebruikte meermaals een kill switch om de administratie in het Europese hoofdkantoor van Uber ontoegankelijk te maken tijdens invallen van de Inspectie Leefomgeving en Transport. Lees erover in onze longread in De Groene Amsterdammer.
- In Moskou probeerde Uber voet aan de grond te zetten door een lobbyist in te huren die nabij Russische oligarchen stond. Lees verder in De Guardian. Ook onderhield Uber nauwe contacten met Herman Gref, ceo van Ruslands grootste bank en bondgenoot van Poetin. Lees verder bij ICIJ.
- Voordat Emmanuel Macron president van Frankrijk werd, had hij als economie-minister nauwe banden met Uber, blijkt uit de Files. Toen Uber in 2015 verboden werd in Marseille, appte Macron bijvoorbeeld aan een Uber-topman: “Ik zal hier persoonlijk naar kijken.” Lees verder bij ICIJ.
We zullen deze lijst deze week aanvullen naarmate wij, en onze internationale mediapartners, meer verhalen publiceren.
Hoe wordt gereageerd op de Uber Files?
- EU-ombudsman Emily O’Reilly laat in een reactie op het nieuws over Neelie Kroes weten dat ze de onthulling ‘verontrustend maar niet verrassend’ vind en dat dit soort tactieken op grote schaal door bedrijven worden gebruiken. ‘Als Ombudsman heb ik herhaaldelijk gewezen op de nood van betere lobby- en ethische wetten in de EU’. Lees verder op de website van ICIJ.
- De Europese Commissie laat via een woordvoerder weten om opheldering gevraagd te hebben in een brief aan voormalig Eurocommissaris Neelie Kroes. Zie deze berichtgeving van de NOS. 23 Europarlementariërs, onder aanvoering van Paul Tang, stuurden een klachtenbrief naar EC-voorzitter Ursula von der Leyen.
- Europarlementslid Daniël Freund heeft de voorzitter van het Europarlement, Roberta Metsola, in een brief gevraagd onderzoek te doen naar Ubers lobbypraktijken in Europa en sancties te treffen.
Wie werken er nog meer mee?
In Nederland zijn de Uber Files onderzocht door Platform Investico (Romy van der Burgh, Linda van der Pol en Karlijn Kuijpers), Het Financieele Dagblad (Gaby de Groot en Johan Leupen) en Trouw (Dirk Waterval en Martijn Roessingh). De publicaties van Investico verschijnen ook in De Groene Amsterdammer.
Andere partners zijn onder meer The Guardian, BBC, The Washington Post, Süddeutsche Zeitung, Le Monde, L’Espresso in Italië, El País in Spanje en Mexico, Daraj Media in Libanon, Direkt36 in Hongarije, en De Tijd en Knack in België.
Wilt u zelf geheime informatie delen? Kijk dan hier hoe u met ons in contact kan komen.
Hoe gaat dat, samenwerken met journalisten wereldwijd?
ICIJ is een ledenorganisatie. Journalisten kunnen alleen lid worden na een strenge selectie. Dankzij dit systeem kunnen de journalisten die de Uber Files onderzochten elkaar vertrouwen. Dat is de basis voor de samenwerking.
Verder zijn er duidelijke afspraken. Alle 180 journalisten beloofden alle informatie geheim te houden, niemand te benaderen voor een afgesproken datum, en allen op hetzelfde moment te publiceren. De journalisten doorzochten documenten, deelden bevindingen en hadden contact met elkaar via goed beveiligde online platforms.
In podcast Speurwerk vertellen Investico-redacteuren Romy van der Burgh, Linda van der Pol en Karlijn Kuijpers over het onderzoek.
