Investico-journalisten onderzoeken wat er echt toe doet. Elke maand komen we met nieuwe onthullingen. Veel lezers willen weten hoe we dat aanpakken. In Speurwerk leggen we verantwoording af. We laten zien hoe het er achter de schermen aan toe gaat. We gaan dieper in op onze samenwerking met andere media, leggen uit hoe we bij onderwerpen terecht komen en welke dilemma’s we tegenkomen.
Deze aflevering van Speurwerk gaat over het onderzoek naar stalbranden van de twaalfde masterclass van Investico. Lotje van den Dungen, Adrian Estrada, Michelle Salomons, Tan Tunali en Felix Voogt zochten uit welke stallen er het vaakst afbranden en waarom dit gebeurt. In de masterclass doen vijf beginnende onderzoeksjournalisten zes maanden lang onderzoek onder begeleiding van Jeroen Trommelen en Thomas Muntz. Het verhaal verschijnt in de Groene Amsterdammer.
De masterclass ontdekte dat megastallen veel vaker afbranden en ook waarom. In deze aflevering spreekt Simone Peek de vijf masterclassers over wat ze gevonden hebben. Luister hier de nieuwe aflevering van Speurwerk.
- De volledige reconstructie van de stalbrand van 1 november 2018 in Coevorden is gebaseerd op uitvoerige gesprekken met Albert Bosch en Teun Bosch, getroffen kalverhouders; Ben van de Griend en Mariëlla Rijnders, veeartsen Diergeneeskundig Centrum Zuid-Oost Drenthe; Erik Overtoom, brandonderzoeker bij BMT Group; Berjan Rood, postchef Brandweer Zwinderen. ↩︎
- Op basis van eigen database en cijfers in Rapport Evaluatie Actieplan Stalbranden 2012-2016, van het Wageningen Livestock Research en Instituut Fysieke Veiligheid (juli 2017) ↩︎
- Zie achtergronddocument van Platform Investico, dat onderaan deze pagina downloadbaar is ↩︎
- Boeren worden verplicht grootschalige sterfte van dieren te melden, dagblad Trouw (6 september 2019) ↩︎
- Stalbranden in de veehouderij, onderzoeksraad.nl (10 oktober 2019) ↩︎
- Zie achtergronddocument stalbranden van Platform Investico, downloadbaar onderaan dit artikel ↩︎
- Antwoord van minister Verburg op vragen van het lid Ouwehand (PvdD) over de voortgang op het gebied van preventie van stalbranden (ingezonden 15 juli 2010). ↩︎
- Rapport Megastallen in beeld, Wageningen Environmental Research (2007) ↩︎
- Zie achtergronddocument stalbranden van Platform Investico, downloadbaar onderaan dit artikel ↩︎
- Uit interview met Albert Bosch op 31 oktober 2019 ↩︎
- CBS Statline Landbouw; gewassen, dieren, grondgebruik en arbeid op nationaal niveau (29 november 2019) ↩︎
- Rapport Feiten en cijfers over de Nederlandse veehouderijsectoren 2018, Wageningen Livestock Research (2018) ↩︎
- CBS Statline Landbouw; gewassen, dieren, grondgebruik en arbeid op nationaal niveau (29 november 2019) ↩︎
- Versnelde genetische vooruitgang, varkens.nl (31 mei 2011) ↩︎
- Proefschrift Een varken voor iedereen. De modernisering van de Nederlandse varkensfokkerij in de twintigste eeuw, Steven van der Laan, Universiteit Utrecht (2017) en artikel Bestaat de ideale spekdikte bij zeugen?, Nieuweoogst.nl (16 december 2019) ↩︎
- The Rise and Fall of the Great American Hog, Modern Farmer (21 augustus 2013) en Beliefs, attitude and behaviour towards fresh meat consumption in Belgium: empirical evidence from a consumer survey, Wim Verbeke en Jacques Viane, Food quality and preference (1999) ↩︎
- As Useless as Teats on a Boar – Selecting for Teat Numbers in Swine, Heritage Animal Health (9 maart 2017) en ook uit telefonisch interview met Arie van Nes, varkensarts en universitair hoofddocent diergeneeskunde Universiteit Utrecht, op 9 maart 2020 ↩︎
- Aantal spenen groeit naar 16, varkens.nl (19 september 2014) ↩︎
- Bericht op Facebookpagina van Topigs Norsvin Canada (4 juli 2019) ↩︎
- Uit interview op 20 november 2019 ↩︎
- Interview met brandonderzoeker veiligheidsregio Utrecht op 18 oktober 2019 ↩︎
- Patrick T. kan zich weinig herinneren van brandstichting in kippenschuur Kiel-Windeweer, Dagblad van het Noorden (27 februari 2019) ↩︎
- Rechtbank schorst voorlopige hechtenis verdachte woningbrand t Goy, rechtspraak.nl (8 januari 2020) ↩︎
- Man opgepakt voor brand die 23.000 kippen het leven kostte, NOS (8 maart 2020) ↩︎
- Wikipedia-pagina Stalbrand ↩︎
- Emotionele herdenking voor duizenden verbrande varkens in Agelo, Tubantia (15 augustus 2017) ↩︎
- Aldus Spoors opvolgster Hetty van Wijk ↩︎
- Boerderij.nl: Brand Biezenmortel begon vermoedelijk in loods en Boerderij.nl: Brandveiligheid vraagt om leiderschap en doorzettingsvermogen ↩︎
- Regeerakkoord 2017-2021, Vertrouwen in de toekomst, pagina 45 ↩︎
- Uit interview met sectormanager agrarisch bij Achmea (Interpolis) op 17 februari 2019 ↩︎
- Uit telefonisch interview met KAD-directeur Bastiaan Meerburg op 13 februari 2020 ↩︎
- Kwart branden door knaagdieren, onderzoek nodig, Boerderij.nl (28 augustus 2019) ↩︎
- Boerderij.nl: Brand Biezenmortel begon vermoedelijk in loods en Boerderij.nl: Brandveiligheid vraagt om leiderschap en doorzettingsvermogen ↩︎
- Luchtwassers zijn in de varkenshouderij gemeengoed geworden, melkvee nr. 9 (september 2015) ↩︎
- Stalbranden moeilijk onder controle te houden, EenVandaag (5 februari 2019) en Brand Biezenmortel begon vermoedelijk in loods, Boerderij.nl (4 februari 2019) en Boerderij.nl: Brandveiligheid vraagt om leiderschap en doorzettingsvermogen (15 september 2019) ↩︎
- Uit telefoongesprek met Hilko Ellen van de Wageningen Universiteit op 4 december 2019 ↩︎
- Incidentenlijsten van Brandweer Nederland, ingezien door Investico ↩︎
- Rapport 10 jaar fatale woningbranden onderzocht, Brandweeracademie/Instituut Fysieke Veiligheid (2018) ↩︎
- Uit interview met Frank Huizinga, woordvoerder Brandweer Nederland, op 22 januari 2020 ↩︎
- Evaluatie Actieplan Stalbranden 2012-2016, Wageningen Livestock Research (juli 2017), pagina 19 ↩︎
- Uit interview met Berjan Rood, postchef Brandweer Zwinderen, op 29 januari 2020 ↩︎
- Uit interviews met boer Gerda, boer Albert Bosch en veearts Ben van de Griend ↩︎
- Uit interview op 7 november 2019; de echte naam van Gerda is bij de redactie bekend ↩︎
- Uit telefoongesprek met de man van boer Gerda op 25 november 2019 ↩︎
- Rapport Ongeval melkrundveestal met emissiearme vloer te Markelo, Omgevingsdienst Twente (28 mei 2019) ↩︎
-
Dit betreft een stal voor 60 duizend leghennen van pluimveehouder Bertus Verbeek in Woudenberg. Het aantal lampen in een pluimveestal is afhankelijk van het aantal dieren, het soort dieren – leghennen hebben meer verlichting nodig dan vleeskuikens – en het soort lampen. Het gesprek met Bertus Verbeek vond plaats op 6 november 2019.
↩︎ - Rapport De veeteelt op de schop, Academie Economie en Management (7 juni 2019) en Premium biggenvoer geoptimaliseerd voor automatische voersystemen in de kraamstal varkensbedrijf.nl (30 juni 2017) ↩︎
- Rapport Onderzoek naar brandveiligheid voor dieren in veestallen, Wageningen UR Livestock Research & Nederlands Instituut Fysieke veiligheid (2012) ↩︎
- Rapport Onderzoek naar brandveiligheid voor dieren in veestallen, Wageningen UR Livestock Research & Nederlands Instituut Fysieke veiligheid (2012) ↩︎
- Rapport Onderzoek naar brandveiligheid voor dieren in veestallen, Wageningen UR Livestock Research & Nederlands Instituut Fysieke veiligheid (2012) ↩︎
- Stalbranden: waarom stallen tikkende tijdbommen zijn. RTL Nieuws (24 januari 2019) ↩︎
- Uit interview op 30 oktober 2019 ↩︎
- Uit interview op 3 december 2019 ↩︎
- Uit interview op 19 november 2019 ↩︎
- Vogels zijn, door de speciale anatomie van hun longen, zeer gevoelig voor gassen, blijkt uit interview met Bulle Koster op 18 december 2019 en artikel Gourmetten? leuk voor de mens, gevaarlijk voor vogels! Universiteit Utrecht (19 december 2017) ↩︎
- Uit interview op 30 oktober 2019 ↩︎
- Uit interview met dierenarts Bulle Koster op 18 december 2019 ↩︎
- Uit interview met dierenarts Bulle Koster op 18 december 2019 ↩︎
- Zie achtergronddocument stalbranden van Platform Investico, hieronder downloadbaar ↩︎
- Uit interview op 24 juli 2019 ↩︎
- Rapport Onderzoek naar brandveiligheid voor dieren in veestallen, Wageningen UR Livestock Research & Nederlands Instituut Fysieke veiligheid (2012) ↩︎
- Actieplan stalbranden 2012-2016 (2011) ↩︎
- Uit interview met brandweercommandant Roelf Knoop op 23 oktober 2019 ↩︎
- Uit interview met Bert van den Berg op 16 januari 2020 ↩︎
- Uit interview met Alfred Jansen op 22 oktober 2019 ↩︎
- Uit interview met Ferdinand Soeteman op 25 oktober 2019 ↩︎
- Uit interview met René Hagen op 17 december 2019 ↩︎
- Staatsblad 2014, 51: Besluit van 21 januari 2014, houdende wijziging van het Bouwbesluit 2012 betreffende de brandveiligheid van het bedrijfsmatig houden van dieren ↩︎
- Uit interview met René Hagen van het Instituut Fysieke Veiligheid op 17 december 2019 ↩︎
- Uit interview met Bert van den Berg van de Dierenbescherming op 16 januari 2019 ↩︎
- Beter Leven criteria Dierenbescherming ↩︎
- Uit telefonisch interview met Maick Arendsen op 9 maart 2020 ↩︎
- Uit interview met Bert van den Berg van de Dierenbescherming op 16 januari 2020 ↩︎
- Zie achtergronddocument Stalbranden van Platform Investico, onderaan deze tekst te downloaden ↩︎
- Uit interview met Bert van den Berg van de Dierenbescherming op 17 oktober 2019 ↩︎
- Zie Achtergronddocument Stalbranden van Platform Investico ↩︎
- Megastallen vormen geen bedreiging voor dierenwelzijn, Omroep Brabant (23 april 2019) en schriftelijke reactie van LTO Nederland per mail op 4 februari 2020 ↩︎
- Uit interview met René Hagen van het Instituut Fysieke Veiligheid op 17 december 2019 ↩︎
- Zie achtergronddocument van Platform Investico, onderaan dit bericht te downloaden ↩︎
- Uit interview met René Hagen op 17 december 2019 ↩︎
- Uit interview met Ferdinand Soeteman op 16 januari 2020 ↩︎
- Schriftelijke reactie van LTO Nederland per mail op 4 februari 2020 ↩︎
- Uit interview met Timo Brinkman en Oscar van Elferen van het Verbond van Verzekeraars op 19 februari 2020 ↩︎
- Uit interview met Folkert Clemens, manager Expertise Zakelijk Schade bij Nationale Nederlanden, op 22 oktober 2019 ↩︎
- Blijkt uit document Q&A migratie Aegon Zakenpakket, in handen van Investico. Citaat: De afgelopen jaren bood Aegon geen nieuwe agrarische verzekeringen meer aan. Allianz heeft ervoor gekozen om ook de bestaande agrarische brand, -aansprakelijkheids- en milieuschadeverzekeringen niet voort te zetten. ↩︎
- Uit interview met Folkert Clemens, manager Expertise Zakelijk Schade bij Nationale Nederlanden, op 22 oktober 2019 ↩︎
- Univé verhoogt premie brandverzekering, Boerderij.nl (28 november 2018) ↩︎
- Zie dit bericht ↩︎
- Uit interview met Erik Dokter, manager acceptatie brandverzekeringen bij Univé Dichtbij op 19 november 2019 ↩︎
- E-mail aan Investico op 14 november 2019 ↩︎
- Blijkt uit document Q&A migratie Aegon Zakenpakket, in handen van Investico. Citaat: De afgelopen jaren bood Aegon geen nieuwe agrarische verzekeringen meer aan. Allianz heeft ervoor gekozen om ook de bestaande agrarische brand, -aansprakelijkheids- en milieuschadeverzekeringen niet voort te zetten. ↩︎
- Uit telefonisch interview met Martin Holleman, Adviseur Public Affairs en beleid bij Adfiz, op 27 januari 2020 ↩︎
- Uit telefonisch interview met Martin Holleman, Adviseur Public Affairs en beleid bij Adfiz, op 27 januari 2020 ↩︎
- Uit interview met John de Hoon, Sectormanager agrarisch bij Achmea (Interpolis), op 28 december 2019 ↩︎
- Uit telefonisch interview op 14 januari 2020 ↩︎
- Bouwbesluit 2012, art. 2.1.5 ↩︎
- Bouwbesluit 2012, art. 2.83, lid 1 ↩︎
- District Venray - Bijlage 2 -concept handreiking voor grote dierenverblijven ↩︎
- Rapport Evaluatie Actieplan Stalbranden 2012-2016, Wageningen Livestock Research en Instituut Fysieke Veiligheid (juli 2017) ↩︎
- Bijlage J bij NEN 6060 ↩︎
- Bijlage J bij NEN 6060 ↩︎
- Rapport Stalbrandpreventie Economisch Instituut voor de Bouw (december 2018) ↩︎
- Veestallen worden tijdens de bouw en bij oplevering gecontroleerd. Bronnen: Jaap Nieland, adviseur brandveiligheid bij omgevingsdienst Groningen; Rapport Onderzoek naar brandveiligheid in veestallen, Wageningen UR Livestock Research (november 2019) en rapport Brandveiligheidseisen (vee)stallen Brandweeracademie, Instituut Fysieke Veiligheid (16 december 2015) ↩︎
- Uit telefonisch interview met Klaas-Jan de Boer op 8 januari 2020 ↩︎
- Uit telefonische interviews met bouwadviseurs, waaronder Theo van den Brink op 6 december 2019 en bouwadviseur Bram Scheurwater op 12 december 2019 ↩︎
- Normen zijn niet verplicht, maar kunnen op vrijwillige basis worden toegepast; ook in de wet wordt niet verwezen naar de betreffende normen. ↩︎
- Bijlage J bij NEN 6060 en bijlage I en J bij NEN 6079 ↩︎
- Uit interview op 22 januari 2020 ↩︎
- Rapport Onderzoek naar brandveiligheid in veestallen, Wageningen UR Livestock Research (november 2019) ↩︎
- Uit interview op 23 oktober 2019 ↩︎
- Brochure Nederlandse varkenshouderij van de toekomst, Rabobank (2018) ↩︎
- Milieueffectrapportage Sebava BV, FarmConsult (17 juli 2019) ↩︎
- Publicatie De feiten over Nieuw Gemengd Bedrijf ↩︎
- Website Houbensteyn groep, bezocht op 28 februari 2020 ↩︎
