De diverse regio’s en steden in Gelderland hebben niet in gelijke mate geprofiteerd van de investeringen die de provincie de afgelopen 14 jaar kon doen dankzij haar Nuon-vermogen.
Dat blijkt uit de analyse van data van De , waarmee de Stentor en Omroep Gelderland samenwerken bij het in beeld brengen van de zogeheten NUON-gelden. Het vermogen dat de provincie verwierf dankzij uitgekeerde dividenden, rentes een de verkoop van de aandelen van Nuon aan het Zweedse energiebedrijf Vattenfall.
Kleinere steden als Harderwijk en Zutphen ontvingen naar inwoner gerekend aanzienlijk meer provinciaal geld dan Nijmegen, Apeldoorn en Arnhem. In absolute zin ging wel het meeste geld naar de grote drie. Opvallend is dat Apeldoorn vele tientallen miljoenen euro’s minder kreeg dan de andere twee. Woordvoerder Toon Schuiling van gemeente Apeldoorn zegt in een reactie: ,,Wij kennen het lijstje. Voor dit college is onder meer dit lijstje de reden geweest om de lobby richting zowel Arnhem, Den Haag als Brussel aanzienlijk te intensiveren. Dit college wil nadrukkelijk dat Apeldoorn op dit punt meer kleur op de wangen krijgt.’’ Harderwijk hoopt dat de Provincie partner blijft van de stad. Dankzij de provinciale bijdrage bleef bijvoorbeeld het project Waterfront met al zijn complexiteit geheel financieel beheersbaar. De regio ontving ook geld voor ontwikkelingen in de stad, zoals realisering van vitale vakantieparken.
De regio Arnhem/Nijmegen heeft in absolute zin veruit het meest geprofiteerd van de gelden die de provincie de afgelopen veertien jaar verdeelde. In totaal ging bijna 295.000 euro naar deze verstedelijkte en ook grootste regio in Gelderland. Bijna het dubbele van wat een regio als de Stedendriehoek ontving: 154 miljoen euro.
De regio Vallei/Foodvalley ontving 182 miljoen euro en was daarmee de op één na grootste ontvanger. Daarop volgen de Stedendriehoek (154 miljoen), Noord-Veluwe (136 miljoen), Achterhoek (123 miljoen) en Rivierenland (113 miljoen).
Op zich lijkt dat een redelijk evenwichtige verdeling over de provincie. Maar worden de gelden omgeslagen naar hoofd van de bevolking, dan ontstaat een heel ander beeld. Dan blijkt ineens de Noord-Veluwe spekkoper, met een provinciale bijdrage in de diverse projecten van 845 euro per inwoner. Vallei/Foodvalley staat op plaats twee met 551 euro, gevolgd door Rivierenland met 478 euro. Daarna volgen Arnhem/Nijmegen met 397 euro en Stedendriehoek 374 euro. De Achterhoek is met 370 euro hekkensluiter.
Dat de Noord-Veluwe zo hoog scoort heeft overigens in belangrijke mate te maken met de investeringen die zijn gedaan in de Veluwse natuur.
Nog opvallender zijn de verschillen als naar de grote steden wordt gekeken. Arnhem heeft ruim 109 miljoen euro ontvangen, Ede 76 miljoen en Nijmegen 96 miljoen. Apeldoorn, toch de tweede stad qua omvang, kreeg 70 miljoen euro. Doetinchem -drie keer zo klein- schreef 51 miljoen bij. Andere kleinere steden als Zutphen, Harderwijk en Tiel ontvingen 42 miljoen, 44 miljoen en 37 miljoen euro. Gekeken naar bijdrage per inwoner zijn de kleinere steden het beste uit. De investeringsimpulsen bedragen voor Zutphen 1.141 euro per inwoner, Harderwijk 1.091 euro en Doetinchem 1.033 euro.
De grote steden blijven ver achter. Arnhem mocht nog 775 per inwoner noteren, voor Nijmegen is dat nog maar 611 euro. Hekkensluiter is Apeldoorn met 448 euro.
Feit is dat de stad ettelijke miljoenen euro’s minder kreeg voor de stadscontracten en de sleutelprojecten dan de in grootte gelijkwaardige steden Arnhem en Nijmegen. De laatste stad kreeg alleen al een zeer hoge provinciale bijdrage van 30 miljoen voor de aanleg van de derde Waalbrug.
[blok_grijs]
Sleutelprojecten
In 2008 sloot de provincie contracten af met de acht grotere Gelderse steden. Daarbij werd voor elke stad een gebiedsontwikkelingsproject benoemd dat cruciaal zou moeten zijn voor de stad en de regionale uitstraling. Ze kregen de naam Sleutelprojecten. Hierbij gaat om grote en complexe projecten, die tijd vergen plus betrokkenheid van veel partijen en dus duur zijn. De provincie heeft vele tientallen miljoenen euro’s in de projecten geïnvesteerd. Zes van de acht sleutelprojecten worden hier uitgelicht.
[more]
Kanaalzone Apeldoorn:
In Apeldoorn is een ontwikkeling op deelgebied op gang gekomen. In de Schatkamer op Zuid is begonnen met de bouw van woningen. Door het vertrek van Diosynth is de ruimte vrijgemaakt voor nieuwe functies op het zogeheten Zwitsalterrein: begin 2014 is gestart met verhuur gericht op tijdelijk gebruik, vrijwel alles is verhuurd. Een deel van dit gebied wordt als tijdelijk (evenementen)park ingericht. Provinciale bijdrage: 13.102.500 euro.
Binnenstad Zuid Arnhem:
Arnhem bouwt aan betere verbindingsroutes tussen station, binnenstad en de Rijn. De kwaliteit van de zuidelijke binnenstad wordt verhoogd. De eerste resultaten zijn de bouw van erfgoedcentrum Rozet, het tijdelijk park Bartok en de aanpak van het Nieuwe plein. De komende jaren wordt de openbare ruimte in de zuidelijke binnenstad aangepakt, hiervoor is de financiering nu rond. Onder meer het tracé van de St. Jansbeek terug wordt gebracht. Provinciale bijdrage: 24.350.000 euro.
De Schil Doetinchem:
Veel projecten uit Doetinchem De Schil zijn klaar, zoals het Lookwartier met Amphion, de herinrichting van De Veentjes, het Stadspark en de herinrichting Markt. De bedoelde aanhechting van De Schil aan de binnenstad is daarmee een feit. Daarnaast wordt gewerkt aan de herinrichting van de stationsomgeving (gereed in 2017) en is in
2014 gestart met de bouw van Iseldoks fase 1. Provinciale bijdrage: 14.900.00 euro.
Waterfront Harderwijk:
In Harderwijk is de Lorentzhaven aangelegd, waardoor uitplaatsing van bedrijven mogelijk is. Ook werd en wordt er gesaneerd en heeft er onderzoek naar eventuele (oorlogs)explosieven plaats. De jachthaven en het strandeiland zijn opgeleverd en ook de natuurcompensatie is in 2014 gereed gekomen. Daarnaast is er gestart met de eerste woningbouw op het Zuidereiland en is de tweede fase in verkoop. Provinciale bijdrage: 15.750.000 euro.
Waalfront Tiel:
Tiel wil een stad met het gezicht naar de Waal worden. Gezocht is naar een strategie om het parkeren beter op te lossen. Het theater Agnietenhof is verbouwd en heropend. De sanering ten behoeve van de Westluidense poort is in uitvoering. De gemeente heeft de grond aangekocht voor de Santwijckse poort en een ontwerp gemaakt voor natuurontwikkelingsproject FluviaTiel. Provinciale bijdrage: 13.300.000 euro.
Rivier in de Stad Zutphen:
In Zutphen wordt gewerkt aan de realisatie van de P+R Noorderhaven en de spooronderdoorgang om een goede verbinding te realiseren tussen centrum/IJsselkade en de bedrijven/woonterrein de Mars. Daarnaast wordt binnenkort begonnen met de herinrichting van de IJsselkade. Ook de aanloopstraat de Marspoortstraat en de Groenmarkt worden aangepakt. Daarnaast wordt er gewerkt aan de quick wins voor recreatief gebruik van de Tichelbeekse waard, een wijkontwikkelingsplan en upgrading van de historische kern De Hoven en aan de planontwikkeling en realisatie van de groene dorpsranden. Provinciale bijdrage: 11.755.000 euro.
Voor het sleutelproject in Ede (Veluwse Poort) stelde provincie in totaal 21.750.000 euro beschikbaar. De provincie droeg 23.100.000 bij aan het sleutelproject Waalfront in Nijmegen.
[/more]
[/blok_grijs]
De provincie heeft bij het afsluiten van contracten met steden en regio’s het principe gehanteerd van ‘gelijke monniken, gelijke kappen.’ Dat zegt gedeputeerde Jan Jacob van Dijk (CDA), die de afgelopen vier jaar verantwoordelijke was voor de regiocontracten en het stedenbeleid. ,,Bij het coalitie-akkoord hebben we afgesproken 150 miljoen euro in twee tranches beschikbaar te stellen voor de regio’s en de steden. De regio’s konden daarvoor plannen aanbieden, die tussen een financiële bandbreedte moesten liggen van 11 tot 14 miljoen euro. Alleen voor de grootste regio Arnhem/ Nijmegen is die breedte bepaald op een bedrag tussen de 16 en 18 miljoen euro De grote steden konden rekenen op een bijdrage van maximaal 8 miljoen, de kleinere steden op 4 miljoen. Voor gemeenten die overvroegen hebben een keuze gemaakt, maar verder hadden regio’s en steden een ruime vrijheid om het geld aan te wenden.’’
Op een totaal verdiend vermogen via de Nuon van bijna 6,2 miljard lijkt 150 miljoen euro een bescheiden bedrag, maar Van Dijk bestrijdt dat. ,,Had het 120 miljoen euro moeten zijn, 170 miljoen? Had dat beter rendement opgeleverd? Dat is koffiedik kijken. Ik ben van mening dat je als overheid moet opereren vanuit schaarste. Dan maak je de scherpste keuzes. U zou eens moeten weten hoeveel subsidieverzoeken hier binnenkomen. Wij zijn echter geen flappentap. We willen investeren in projecten die over 10, 20 jaar nog van groot belang zijn voor steden en regio’s. En dan ook nog genoeg vermogen in huis blijven hebben om over twintig jaar ook nog een aanjagersrol te kunnen vervullen. Denkt u dat er meer zou worden bereikt als we met euro’s waren gaan leuren?’’ Van Dijk zegt dan ook het beleid van provincie Overijssel niet slim te vinden. ,,Het is verstandig je geld slim in te zetten en een buffer te houden voor de toekomst.’’
Hij vindt het overigens niet zinvol te kijken naar wat de regio’s per inwoner hebben ontvangen (waaruit blijkt dat kleine steden en regio’s relatief beter zijn bedeeld). ,,Er kunnen verschillen per regio of stad zijn in bijvoorbeeld de kwaliteit van het onderhoud aan wegen, veiligheid, natuur. Dat heeft gevolgen voor de provinciale gelden die sinds 2001 richting steden en regio’s zijn gevloeid. Neem een stad als Ede. We hebben 30 miljoen beschikbaar gesteld voor het station. Een enorm bedrag. Dat zie je natuurlijk terug in het volume aan geld dat ontvangen is.’’ Volgens Van Dijk zijn steden en regio’s blij met de contracten. ,,Het heeft zaken in beweging gezet, ze hebben ruimte om aanpassingen te doen en er is tot dusver maar zeer weinig echt fout gegaan. ‘’
Dit artikel verscheen in De Stentor
