Het aantal stalbranden neemt toe; megastallen worden relatief veel vaker getroffen door brand en in het voorkomen van branden bestaan regionale verschillen. Dat blijkt uit een landelijk onderzoek van Platform voor onderzoeksjournalistiek Investico dat een overzicht maakte van alle Nederlandse stalbranden vanaf 2012.
De toename betekent dat het beleid van de door de overheid ingestelde commissie die sinds 2012 het aantal stalbranden probeert ‘fors te verminderen’, niet is geslaagd. In de afgelopen vier jaar stierven in de branden ruim twee keer zoveel kippen als in de vier jaar daarvoor. Bij runderen en varkens was dat zelfs ruim drie keer zo veel. Daarnaast vielen in 2019 ruim 150 duizend slachtoffers bij zes verstikkingsgevallen, die in het onderstaande overzicht overigens niet zijn meegerekend.
Bij de regionale verschillen valt onder meer het volgende op.
In Noord-Brabant meeste branden in varkensstallen
In de afgelopen jaren waren in Noord-Brabant zowel relatief als absoluut het hoogste aantal stalbranden waarbij varkens omkwamen. In de provincie staan sowieso de meeste varkenshouderijen, maar die gaan relatief dus ook vaker in vlammen op dan elders. In de afgelopen acht jaar had één op de 100 varkenshouderijen in Brabant een dodelijke stalbrand, in Limburg was dit één op de 650. Bij de Brabantse branden kwamen sinds 2012 bijna 50 duizend varkens om. Brabant kent van alle provincies veruit de meeste megastallen, die in het onderzoek als extra brandgevaarlijk naar boven komen.
In Gelderland relatief meeste varkens omgekomen bij stalbrand
Los van het aantal branden, is ook gekeken naar het aantal dierlijke slachtoffers. Relatief gezien kwamen in Gelderland in de periode 2012 – 2019 de meeste varkens om bij stalbranden. Het waren er bijna dertigduizend; bijna vijf keer zoveel als in Limburg terwijl in de twee provincies ongeveer evenveel varkens worden gehouden. Het cijfer wordt sterk beïnvloed door één zeer grote brand: in de meerlaagse varkensstal De Knorhof in Buren van de omstreden varkenshouder Straathof kwamen in 2017 alleen al twintigduizend varkens om. Een vergunningsaanvraag voor de herbouw van de stal met nog eens zesduizend extra dierplaatsen ligt nu bij de provincie Gelderland.
Stallen relatief brandgevaarlijk in provincie Utrecht
In de provincie Utrecht waren de afgelopen jaren relatief veel stalbranden waarbij kippen of runderen omkwamen. Eén op de 116 veehouderijen in Utrecht werd in de afgelopen acht jaar getroffen door een stalbrand met dodelijke afloop; met name in de oostelijke en zuidelijke delen van de provincie. Dat is bijvoorbeeld drie keer zoveel als in de provincie Gelderland, hoewel daar in totaal wel meer stalbranden waren. Bij de stalbranden in Utrecht kwamen in totaal 350 runderen en 170 duizend kippen om.
Zeeland nauwelijks last van stalbranden; Limburg relatief goed
Waar de rest van Nederland kampt met een toenemend aantal stalbranden en dierlijke slachtoffers, en Limburg het met varkensstallen beter doet dan Brabant en Gelderland, was er in de provincie Zeeland in de afgelopen acht jaar maar één stalbrand, waarbij één rund omkwam. In Flevoland bijvoorbeeld, met een vergelijkbare veehouderij-sector, stierven in die periode dertig runderen en 40 duizend kippen bij vier branden. Per provincie kwamen bij stalbranden gemiddeld driehonderd runderen, 8000 varkens en 70 duizend kippen om.
Deze kaart is onderdeel van ons onderzoek naar stalbranden. Lees het nieuws hier. Zie tabellen en meer duiding over branden en regionale verschillen in onderstaande downloads. Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten en verschijnt onder andere in De Groene Amsterdammer.
