Het is halverwege de jaren ’80 van de vorige eeuw. Na een stevig potje onderhandelen verkoopt de gemeente Waalwijk haar energiebedrijf ENWA. De nieuwe eigenaar PNEM (nu Essent) telt er 18,2 miljoen euro voor neer.
Waalwijk is tevreden over de deal, maar niet echt blij. De gemeente had ENWA liever zelf gehouden. De jaarlijkse winst van 1,5 miljoen euro uit het energiebedrijf was een zekerheidje in de begroting. Waalwijk kon echter niet anders. De verkoop was afgedwongen door de rijksoverheid. Die bepaalde dat nutsbedrijven zoals ENWA minimaal 75.000 klanten moesten hebben en dat aantal haalde het Waalwijkse energiebedrijf bij lange na niet.
Het geld wordt gestald bij Rabobank Nederland in Utrecht. Dat draait uit op een fiasco
De 18,2 miljoen (toen 40 miljoen gulden) euro worden niettemin in dank aanvaard. Ze komen in de boeken te staan als de ENWA-gelden. Het gemeentebestuur wil een rendement dat de jaarlijkse winst uit het energiebedrijf op zijn minst evenaart. Het geld wordt gestald bij Rabobank Nederland in Utrecht. Dat draait uit op een fiasco.
“Ik zag in 1989 dat het helemaal verkeerd dreigde te lopen”, zegt Tini Voogd, oud-directeur financiën van de gemeente Waalwijk. “Ons mooie kapitaal slonk snel door te risicovolle beleggingen in aandelen en hoge bankkosten.” Ongeveer 3,6 miljoen euro gaat in rook op. De politiek laat dat gebeuren. In raadsvergaderingen wordt er met geen woord over gerept. De financiële verantwoordelijkheden zijn tot 1989 nog verspreid over verschillende afdelingen. In dat jaar komt alles in één hand.
Waalwijk neemt in 1990 afscheid van de Rabobank en komt daarbij ook nog goed weg. Na lange onderhandelingen delen bank en gemeente het verlies, zodat er toch nog 16,4 miljoen euro beschikbaar blijft. De Rabobank geeft daarmee indirect toe dat ze te grote risico’s heeft genomen met het Waalwijkse kapitaal.
Voogd, inmiddels de hoogste algemene financiële baas bij de gemeente, ziet op dat moment niets in beleggen. Sparen is volgens hem beter en zonder risico. De rentepercentages zijn ook aantrekkelijk. Hij stelt voor de ENWA-gelden onder te brengen bij de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). En dat gebeurt ook. Tien jaar vast tegen 9,27 procent rente. “Beter kon toen echt niet”, herinnert Voogd zich.
[blok_grijs]
In vergelijking met bijvoorbeeld Tilburg en Den Bosch was de gemeente Waalwijk maar een bescheiden aandeelhouder Essent.
[more]
Waalwijk verkocht in de jaren ’80 zijn energiebedrijf ENWA aan de PNEM (nu Essent).
Waalwijk liet zich in contanten uitbetalen, terwijl andere gemeenten kozen voor aandelen.
De opbrengst was 18,2 miljoen euro (40 miljoen gulden).
De eerste belegging daarvan verliep desastreus. Daarna ging het tien jaar beter.
Van de zogeheten ENWA-gelden is nu niets meer over.
[/more]
[/blok_grijs]
De rente levert jaarlijks gemiddeld ongeveer 1,5 miljoen euro op. Dat is genoeg om de begrotingen sluitend te maken. En als dat niet nodig is, wordt de rente bijgeschreven bij het hoofdkapitaal. Uiteindelijk staat er na tien jaar ruim 19,5 miljoen euro op de spaarrekening bij BNG. Begin 2001 moet Waalwijk de ENWA-gelden opnieuw lucratief zien weg te zetten. Voogd, die een jaar eerder met pensioen is gegaan, adviseert vertrouwelijk opnieuw in zee te gaan met BNG. De gemeenteraad verzoekt het college ervoor te zorgen dat de ENWA-gelden genoeg blijven opbrengen om gaten in de begroting te kunnen dichten.
Tegen het advies van Voogd in gaat Waalwijk in zee met ABN/AMRO, omdat het college veronderstelt daarmee beter af te zijn. Die bank garandeert voor de helft van het kapitaal via het Maatwerk Garantieplan een rendement van minimaal 2 procent, maar spreekt de verwachting uit dat het 7,7 procent per jaar zal worden. De andere helft wordt zonder rendementsgarantie belegd via het Maatwerk Garantieplan Continue met een verwacht rendement van 6 procent per jaar. De toenmalig financieel directeur van de gemeente, met een verleden bij ABN/AMRO, regelt de zaken met de bank.
De financieel directeur van de gemeente, met een verleden bij ABN/AMRO, regelt de zaken met ABN/AMRO
De beleggingen blijken tegen te vallen. De verwachte rendementen worden nooit gehaald. Het Maatwerk Garantieplan Continue wordt al in juli 2003 opgezegd. De gemeente stort het geld (ongeveer 9,5 miljoen euro) in een reservepot. De andere belegging met een vastgelegde looptijd van zeven jaar loopt nog door tot 2008. De melkkoe van weleer is geen echte melkkoe meer. Economisch zit het wereldwijd tegen. Er zijn kwartalen bij waarin de beleggingen niet meer dan 0,1 procent opleveren. Het college informeert de raad met regelmaat over de behaalde resultaten. De politiek neemt die boodschappen voor kennisgeving aan in de wetenschap dat Waalwijk vastzit aan de overeenkomst met ABN/Amro.
Bij het aflopen van het contract meldt het college van B en W toch nog enigszins tevreden dat toch nog een gemiddeld rendement van 4,34 procent is gehaald. Als Waalwijk met BNG was verder gegaan was het kapitaal jaarlijks met zeker 6 à 7 procent gegroeid. De winst op de ABN/AMRO-belegging komt uit op ruim 3 miljoen euro. In totaal krijgt de gemeente begin 2008 zo’n 13 miljoen bijgeschreven. Wat is er uiteindelijk met al dat geld gebeurd?
Gezien de mogelijke rendementen is het aantrekkelijker om de ENWA-gelden op te souperen dan geld te lenen en dure leningen te handhaven, oordelen B en W. De raad gaat daarin mee. Besloten wordt om voor 11 miljoen euro aan leningen af te lossen. Een bedrag van 1,6 miljoen gaat naar de algemene reserve. Voor de bouw van het nieuwe stadhuis wordt 6,7 miljoen opzij gezet. En de rest gaat zonder speciale bestemming op in de gewone financiële huishouding van de gemeente.
Daarmee zijn de ENWA-gelden geschiedenis geworden. Er is niets meer van over. Het stadhuis is de enige tastbare herinnering.
[blok_grijs]
Opbrengst Essent ging op in begroting
WAALWIJK – Bij de verkoop van haar energiebedrijf ENWA aan PNEM (nu Essent) koos de gemeente Waalwijk destijds voor uitbetaling in contanten. Andere gemeenten die hun energiebedrijf verkochten, gaven de voorkeur aan uitbetaling in aandelen. Dat werden later de befaamde Essent-aandelen.
[more]
In vergelijking met Den Bosch en Tilburg stelde het Waalwijkse bezit aan Essent-aandelen niet veel voor. Bij de verkoop van Essent aan RWE rinkelde de kassabel voor de gemeente Waalwijk dan ook maar zeer bescheiden. Waalwijk had 23.177 aandelen. Tilburg en Den Bosch elk liefst 5,6 miljoen stuks.
Heusden en Loon op Zand hadden geen Essent-aandelen. Waalwijk kon uit de verkoop netto 1,3 miljoen euro bijschrijven op zijn bankrekening. Dit geld is opgegaan in de gewone begroting en voor een deel gebruikt om reserves aan te vullen. De gemeente verloor door de verkoop wel het dividend dat voor 26.000 euro in de boeken stond. Het dividend viel overigens meestal enkele duizenden euro’s hoger uit. In 2011 verkocht de gemeente Waalwijk ook haar aandelen Intergas. Dat gebeurde bij de overname van Intergas door Enexis. De aandelen, een Waspikse erfenis uit de gemeentelijke herindeling van 1997, leverden netto 600.000 euro op. Ook dat bedrag werd in de gemeentelijke huishouding gestoken. Ook Heusden verkocht zijn Intergas-aandelen en beurde daarvoor ruim 800.000 euro. Dit bedrag werd in de algemene reserve gestort. Loon op Zand had geen aandelen Intergas.
Deze productie kwam tot stand met medewerking van De in Amsterdam.
[/more]
[/blok_grijs]
Dit artikel verscheen in het Brabants Dagblad
