Uit het onderzoek van Investico bleek dat incassobureaus de afgelopen jaren zijn getransformeerd tot databedrijven. Ze stellen financiële profielen op van miljoenen Nederlanders zonder hen daarover te informeren. Dat is in strijd met de privacywet. Door de verkoop van de profielen kunnen consumenten worden geweerd bij verzekeringen of energiemaatschappijen en soms zelfs bij de toewijzing van een sociale huurwoning. Datadealer Focum heeft gegevens van 10,5 miljoen Nederlanders en verkoopt die informatie aan onder meer telefoonmaatschappijen en webwinkels.
Het onderzoek was voor de expertjury aanleiding om Focum uit te roepen tot grootste privacyschender van het jaar.‘Datamakelaars zijn commerciële stofzuigers voor persoonlijke gegevens. Ze combineren publieke en betaalde data en verwerken die tot allerlei profielen voor commerciële doeleinden’, zegt Dennis Broeders, hoogleraar aan de Erasmus Universiteit en jurylid voor de Big Brother Award. ‘Naarmate dergelijke profielen vaker gebruikt worden in het dagelijks leven door banken, werkgevers, verzekeraars en de overheid, beïnvloeden ze levenskansen.’
Het nieuwe kabinet is de winnaar van de publieksprijs. ‘Het kabinet wint de prijs voor het doordrukken van de inwerkingtreding van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten – door het publiek vaak ook wel de sleepnetwet genoemd’, schrijft privacy-organisatie Bits of Freedom, de initiatiefnemer van de prijs. De Belastingdienst, die al meerdere malen werd genomineerd, krijgt dit jaar een ‘oneervolle vermelding’. De Hoge Raad oordeelde afgelopen februari dat de Belastingdienst ten onrechte gegevens van snelwegcamera’s verzamelt en tv-programma Zembla legde bloot dat de fiscus persoonlijke gegevens slecht beschermt.
Andere genomineerden waren Translink en GGZ. Translink, het bedrijf dat de ov-chipkaart beheert, werd genomineerd omdat het de reisgegevens van honderden studenten doorgaf aan de Dienst Uitvoering Onderwijs. De onthulling dat GGZ toegang had tot medische dossiers van psychiaters kwam de brancheorganisatie op een nominatie te staan.
De onderscheidingen worden vanavond uitgereikt tijdens een evenement in de Stadsschouwburg in Amsterdam. ‘Het is nog de vraag of Focum de prijs in ontvangst komt nemen’, zegt Rejo Zenger, woordvoerder van privacy-organisatie Bits of Freedom, de initiatiefnemer van de prijs. ‘Het zou netjes zijn als ze komen’, vindt Zenger. ‘Het bedrijf heeft veel impact op de privacy. Wij vinden het dan ook niet meer dan logisch dat ze hun verantwoordelijkheid nemen en de prijs in ontvangst komen nemen.’
Focum is het oneens met de negatieve onderscheiding. ‘Focum is trotse marktleider op het gebied van data- en risicomanagement. Wij bieden intelligente en innovatieve oplossingen die bedrijven helpen het maximale uit hun klantrelatie te halen. Niets van dit alles is er ook maar enigszins op gericht om privacy van klanten te schenden of om onbehoorlijke praktijken te stimuleren’, schrijft het bedrijf op haar website.
